آمار رجوع بعد از طلاق

پدیده رجوع بعد از طلاق، یعنی بازگشت زوجین به زندگی مشترک سابق، موضوعی است که در نگاه اول شاید عجیب به نظر برسد، اما در واقعیت بخش قابل توجهی از تجربیات پس از طلاق را تشکیل می دهد. در این مسیر پرفراز و نشیب، افراد گاهی اوقات پس از پشت سر گذاشتن جدایی، با احساسات و دلایل مختلفی روبه رو می شوند که آن ها را به فکر بازگشت به رابطه گذشته می اندازد. این پدیده، ابعاد گوناگونی دارد که از جنبه های حقوقی و قانونی تا پیچیدگی های روانشناختی و فشارهای اجتماعی را در بر می گیرد و درک عمیق آن، می تواند به افراد در تصمیم گیری های آگاهانه تر یاری رساند.

فهم پدیده رجوع بعد از طلاق: تعاریف و مفاهیم بنیادین

طلاق، اگرچه به معنای پایان یک زندگی مشترک است، اما همواره به منزله قطع کامل ارتباط میان دو فرد تلقی نمی شود. گاهی اوقات، پس از جدایی، امکان یا تمایل به بازگشت به زندگی مشترک سابق در قالب «رجوع قانونی» یا «ازدواج مجدد» پدید می آید که درک تفاوت های آن ها ضروری است.

رجوع قانونی: طلاق رجعی و مهلت های آن

در نظام حقوقی ایران، طلاق به دو دسته اصلی رجعی و بائن تقسیم می شود که مفهوم رجوع بعد از طلاق عمدتاً در دسته طلاق رجعی معنا می یابد. طلاق رجعی، نوعی از طلاق است که در آن، مرد در طول مدت عده زن، حق بازگشت به زندگی مشترک را بدون نیاز به عقد مجدد دارد.

مدت زمان عده در طلاق رجعی، برای زنانی که یائسه یا باکره نیستند، سه ماه و ده روز یا سه طهر (فاصله بین دو عادت ماهانه) است. در این بازه زمانی، اگر مردی که همسرش را طلاق رجعی داده، پشیمان شود و تمایل به بازگشت نشان دهد، می تواند با هر لفظ یا عملی که دال بر این اراده باشد، رجوع کند. این رجوع نیازی به رضایت زن ندارد و با ثبت آن در دفاتر رسمی، زوجیت مجدداً برقرار می شود. آثار حقوقی این رجوع شامل تمامی تعهدات زوجیت از جمله نفقه، ارث و موارد دیگر است که مجدداً به قوت خود بازمی گردد.

البته، لازم به ذکر است که در برخی انواع طلاق بائن، مانند طلاق خلع و مبارات (که طلاق با بذل مال از سوی زن اتفاق می افتد)، اگر زن در دوران عده از بذل خود (مالی که بخشیده) رجوع کند، طلاق از بائن به رجعی تبدیل شده و مرد نیز حق رجوع خواهد داشت. این نشان دهنده پیچیدگی های حقوقی این پدیده است که نیازمند آگاهی و گاهی مشورت با متخصصان حقوقی است.

ازدواج مجدد با همسر سابق: فراتر از رجوع قانونی

همانطور که گفته شد، رجوع قانونی تنها در دوران عده طلاق رجعی امکان پذیر است. اما پدیده دیگری که به بازگشت به زندگی مشترک سابق اشاره دارد، ازدواج مجدد با همسر سابق است که پس از پایان دوران عده یا در انواع طلاق بائن اتفاق می افتد. در این حالت، از نظر قانونی، زن و مرد کاملاً از یکدیگر جدا شده اند و اگر بخواهند دوباره با هم زندگی کنند، باید مانند یک ازدواج کاملاً جدید، اقدام به عقد مجدد نمایند.

این بدان معناست که تمامی مراحل یک ازدواج تازه، از جمله خواستگاری، توافق بر مهریه جدید (که ممکن است همان مهریه قبلی باشد یا متفاوت) و جاری شدن صیغه عقد، باید انجام شود. از این منظر، ازدواج مجدد با همسر سابق، از رجوع قانونی متمایز است، چرا که در رجوع، نیازی به عقد جدید نیست و پیوند زناشویی صرفاً ادامه می یابد.

این تصمیم برای بسیاری از افراد، بار عاطفی و اجتماعی خاصی دارد. تجربه طلاق و جدایی، زخم هایی را بر جا می گذارد که حتی با بازگشت به همسر سابق نیز ممکن است کاملاً التیام نیابد. در چنین شرایطی، نیاز به بازنگری جدی در دلایل جدایی، تعهد به تغییر و گاهی نیز مشاوره با متخصصان خانواده، اهمیتی دوچندان پیدا می کند تا تکرار اشتباهات گذشته به حداقل برسد و زندگی مشترک جدید، پایه های محکم تری داشته باشد.

نگاهی به آمارهای رجوع بعد از طلاق در ایران و جهان

یکی از سؤالات کلیدی در زمینه رجوع بعد از طلاق، میزان شیوع این پدیده است. آمارهای رجوع بعد از طلاق، چه در ایران و چه در سطح جهانی، به ما کمک می کنند تا درک بهتری از این تصمیم گیری پیچیده داشته باشیم.

وضعیت رجوع در ایران: ارقام و تحلیل ها

در ایران، جمع آوری آمارهای دقیق و تفکیک شده بین «رجوع قانونی در دوران عده» و «ازدواج مجدد با همسر سابق پس از انقضای عده» همواره با چالش هایی همراه بوده است. با این حال، برخی مطالعات و گزارش ها، به درصد هایی از زوجین اشاره می کنند که پس از طلاق، دوباره به زندگی مشترک خود بازگشته اند. به عنوان مثال، برخی منابع از آماری بین ۱۰ تا ۱۵ درصد برای بازگشت به زندگی مشترک سابق خبر می دهند که شامل هر دو نوع رجوع قانونی و ازدواج مجدد می شود.

این ارقام، نشان دهنده این است که جدایی همواره به معنای پایان کامل یک رابطه نیست و برای عده ای، فرصتی برای بازنگری و شروعی دوباره فراهم می آورد. البته، باید توجه داشت که این آمارها ممکن است بر اساس روش های مختلف جمع آوری داده و تعریف های متغیر از رجوع، متفاوت باشند. به عنوان مثال، اگر صرفاً رجوع قانونی (در زمان عده) مدنظر باشد، آمارها احتمالاً پایین تر خواهند بود، در حالی که آمار ازدواج مجدد با همسر سابق، گسترده تر است.

در بررسی جنسیت غالب در تمایل به رجوع، مشاهده می شود که هر دو زن و مرد ممکن است پس از طلاق، دچار پشیمانی شوند. در مواردی، مردان به دلیل دلبستگی عاطفی و از دست دادن فردی که نزدیک ترین فرد زندگی شان بوده، دیرتر با جدایی کنار می آیند و ممکن است از طریق چک کردن های مکرر یا ابراز دلتنگی، تمایل خود را به بازگشت نشان دهند. از سوی دیگر، زنان نیز ممکن است به دلیل تأثیر طلاق بر کودکان و یا مشکلات مالی و اقتصادی، به فکر بازگشت بیفتند.

نکته مهم این است که این آمارها تنها بخشی از واقعیت را منعکس می کنند و نمی توانند تمام ابعاد عاطفی، اجتماعی و اقتصادی نهفته در تصمیم به رجوع را آشکار سازند. هر مورد، داستان ها و دلایل خاص خود را دارد که تنها با بررسی عمیق تر می توان به آن پی برد.

مطالعات نشان می دهند که بین ۱۰ تا ۱۵ درصد از زوج های مطلقه در ایران، پس از جدایی، دوباره به زندگی مشترک سابق خود بازمی گردند که این بازگشت می تواند در قالب رجوع قانونی یا ازدواج مجدد صورت گیرد. این رقم، حکایت از پیچیدگی روابط انسانی و امکان تجدید نظر در تصمیمات بزرگ زندگی دارد.

مقایسه با روندهای جهانی

پدیده پشیمانی بعد از طلاق و بازگشت به همسر سابق، تنها مختص ایران نیست و در بسیاری از کشورهای جهان نیز مشاهده می شود. آمارهای جهانی نشان می دهند که درصدی از زوج های مطلقه، پس از مدتی از جدایی خود پشیمان شده و به فکر بازگشت می افتند. به عنوان مثال، یک نظرسنجی در خارج از ایران نشان داده است که حدود ۲۷ درصد از زنان و ۳۲ درصد از مردان از طلاق خود پشیمان شده اند. این ارقام نشان دهنده تمایل بالاتری در مردان برای ابراز پشیمانی است، اگرچه ممکن است دلایل پشیمانی در هر دو جنس متفاوت باشد.

با این حال، آمار ازدواج مجدد با همسر سابق در سطح جهانی معمولاً پایین تر از نرخ پشیمانی است. برخی تحقیقات نشان می دهد که حدود ۶ درصد از زوج هایی که طلاق گرفته اند، در نهایت مجدداً با هم ازدواج می کنند و نکته جالب توجه این است که تا ۷۲ درصد از این ازدواج های مجدد، موفقیت آمیز بوده و دوام می آورند. این آمارها، اگرچه ممکن است در نگاه اول کوچک به نظر برسند، اما نشان دهنده پتانسیل بالای این روابط برای موفقیت در صورت اتخاذ تصمیمات آگاهانه و تلاش برای حل مشکلات ریشه ای است.

مقایسه این آمارها با ارقام ایران، شباهت ها و تفاوت هایی را آشکار می سازد. شباهت ها بیشتر در دلایل پشیمانی بعد از طلاق، مانند احساس تنهایی، تأثیر بر فرزندان و مشکلات مالی، دیده می شود که بین فرهنگ های مختلف مشترک است. اما تفاوت ها ممکن است به عوامل فرهنگی و اجتماعی موثر بر تصمیم به بازگشت، مانند نگاه جامعه به طلاق و ازدواج مجدد، حمایت های خانوادگی و مذهبی، و ساختارهای قانونی کشورها بازگردد. به عنوان مثال، در برخی جوامع، فشارهای اجتماعی برای حفظ کانون خانواده، ممکن است تمایل به رجوع را افزایش دهد، در حالی که در جوامع دیگر، استقلال فردی و عدم دخالت در انتخاب های شخصی، کمتر این فشارها را ایجاد می کند.

عوامل مؤثر بر بازگشت: چرایی پشیمانی از طلاق و دلایل رجوع

تصمیم به رجوع بعد از طلاق یا ازدواج مجدد با همسر سابق، از مجموعه ای از عوامل پیچیده و درهم تنیده روانشناختی، اجتماعی، خانوادگی و اقتصادی نشأت می گیرد. این عوامل، هر یک به نوعی می توانند افراد را به سمت بازنگری در تصمیم جدایی و میل به بازگشت سوق دهند.

پشیمانی های روانشناختی

پس از طلاق، بسیاری از افراد با چالش های عمیق روانشناختی مواجه می شوند که می تواند زمینه ساز روانشناسی پشیمانی از طلاق باشد:

• احساس تنهایی و انزوا: جدایی، اغلب با خلاء بزرگی در زندگی عاطفی و اجتماعی همراه است. افرادی که عادت به زندگی دو نفره داشته اند، ناگهان خود را تنها و منزوی می یابند و این احساس می تواند به شدت آزاردهنده باشد.
• یادآوری خاطرات خوب و مرور عشق سابق: با گذشت زمان، تلخی های طلاق کمرنگ تر شده و خاطرات شیرین گذشته پررنگ تر می شوند. این مرور ذهنی می تواند حس دلبستگی عمیق را بیدار کند و فرد را به همسر سابق خود بازگرداند.
• عواقب روانی و عاطفی طلاق: طلاق می تواند منجر به افسردگی، اضطراب، کاهش عزت نفس و احساس شکست شود. افراد در تلاش برای فرار از این احساسات ناخوشایند، ممکن است بازگشت به گذشته را راه حل ببینند.
• شکست در روابط جدید و مقایسه با همسر سابق: تجربه روابط جدید پس از طلاق، گاهی با شکست مواجه می شود. این شکست ها، اغلب به مقایسه با همسر سابق منجر می شود و ممکن است فرد را به این نتیجه برساند که هیچ کس بهتر از همسر اول نبوده است.
• نپذیرفتن تغییرات و دلبستگی های عاطفی عمیق: برخی افراد نمی توانند با تغییرات ناشی از طلاق کنار بیایند و همچنان به دلبستگی های عاطفی عمیق با همسر سابق خود وفادار می مانند. این دلبستگی ها، به ویژه در صورت وجود عشق واقعی، می تواند عاملی قدرتمند برای بازگشت باشد.
• تغییر شخصیت یا رفتار یکی از زوجین بعد از طلاق: گاهی اوقات، فرد پس از طلاق، متوجه ایرادات و اشتباهات خود می شود و تلاش می کند آن ها را اصلاح کند. این تغییرات، می تواند امید به یک شروع جدید را در همسر سابق زنده کند.

انگیزه های اجتماعی و خانوادگی

علاوه بر عوامل روانشناختی، دلایل بازگشت به زندگی مشترک بعد از طلاق شامل فشارهای بیرونی نیز می شود:

• تأثیر منفی جدایی بر فرزندان و نگرانی والدین: یکی از مهمترین عوامل موثر بر تصمیم به بازگشت، وجود فرزند است. والدین، به خصوص مادران، از آسیب های روحی و روانی جدایی بر فرزندانشان نگران هستند و تلاش برای حفظ خانواده به خاطر آن ها، عاملی قدرتمند برای بازگشت به زندگی مشترک است.
• فشارهای اجتماعی و فرهنگی برای بازگشت به زندگی مشترک: در برخی جوامع، طلاق هنوز هم با تابوهای اجتماعی همراه است و افراد مطلقه ممکن است با قضاوت ها و فشارهایی برای بازگشت به زندگی مشترک مواجه شوند.
• نفوذ خانواده ها و دوستان مشترک: خانواده ها و دوستان مشترک، گاهی نقش میانجی را ایفا می کنند و با تلاش برای مصالحه بعد از طلاق، زوجین را به سمت آشتی و بازگشت به یکدیگر سوق می دهند.
• احساس مسئولیت متقابل: به ویژه در صورت وجود فرزند، احساس مسئولیت مشترک برای تربیت و آینده آن ها، می تواند زوجین را به سمت بازگشت سوق دهد. این احساس مسئولیت، گاهی از عشق و دلبستگی اولیه نیز قوی تر عمل می کند.

ملاحظات اقتصادی و مالی

ابعاد اقتصادی نیز نقشی کلیدی در تصمیم به بازگشت ایفا می کند:

• مشکلات مالی و اقتصادی پس از طلاق: طلاق می تواند منجر به مشکلات مالی جدی، به ویژه برای زنانی که در دوران تأهل خانه دار بوده اند، شود. تأمین هزینه های زندگی مستقل، گاهی فشار طاقت فرسایی ایجاد می کند.
• کاهش حمایت های مالی و دشواری اداره زندگی مستقل: از دست دادن حمایت های مالی همسر سابق، می تواند زن را با چالش های بزرگی روبه رو کند و بازگشت به زندگی مشترک را راهی برای بازگرداندن امنیت مالی ببیند.

از پشیمانی تا تصمیم: مسیر بازگشت به زندگی مشترک

پشیمانی از طلاق یا تمایل به بازگشت به همسر سابق، غالباً با نشانه ها و مراحل خاصی همراه است. شناخت این نشانه ها و آگاهی از گام های صحیح، می تواند مسیر را برای یک تصمیم گیری آگاهانه و موفق هموار سازد.

نشانه های تمایل به رجوع

در بسیاری از موارد، فردی که از طلاق پشیمان است یا تمایل به بازگشت دارد، رفتارهایی از خود بروز می دهد که ممکن است برای طرف مقابل قابل تشخیص باشد. این نشانه ها می تواند در زن و مرد متفاوت باشد، اما برخی از آن ها مشترک هستند:

• برقراری ارتباط مکرر: یکی از بارزترین نشانه های پشیمانی بعد از طلاق، تمایل به حفظ ارتباط یا از سرگیری آن است. این ارتباط ممکن است در ابتدا به بهانه هایی مانند وضعیت فرزندان یا مسائل مالی باشد، اما به تدریج به مکالمات طولانی تر و شخصی تر تبدیل می شود. فرد ممکن است به طور مکرر با همسر سابق خود تماس بگیرد یا پیام دهد و از حال او جویا شود.
• چک کردن وضعیت یکدیگر: تمایل به آگاهی از وضعیت فعلی همسر سابق، چه از طریق دوستان مشترک و خانواده و چه از طریق شبکه های اجتماعی، نشانه ای از دلبستگی و کنجکاوی است.
• ابراز شادی اغراق آمیز یا افسردگی عمیق: برخی افراد پس از طلاق، برای پنهان کردن پشیمانی یا تنهایی خود، شادی اغراق آمیزی از خود نشان می دهند و در مورد مزایای زندگی مجردی صحبت می کنند. در مقابل، برخی دیگر ممکن است دچار افسردگی عمیق شوند و نتوانند با جدایی کنار بیایند. شادی های ساختگی و افراطی معمولاً قابل تشخیص هستند.
• تغییر رفتارها یا عادات قبلی: اگر یکی از دلایل اصلی طلاق، عادات یا رفتارهای خاصی از سوی یکی از زوجین بوده باشد (مانند اعتیاد، کنترل گری، بی مسئولیتی)، مشاهده تغییرات مثبت در آن رفتارها پس از طلاق، می تواند نشانه ای از تمایل به بازگشت و اصلاح باشد.
• جستجوی فرصت برای ملاقات در جمع های مشترک: فردی که به فکر بازگشت است، ممکن است به دنبال فرصت هایی برای حضور در جمع های مشترک خانوادگی یا دوستانه باشد تا بتواند با همسر سابق خود ملاقات کند و با او تعامل داشته باشد.
• صحبت از گذشته و ابراز دلتنگی: مرور خاطرات خوب گذشته و ابراز دلتنگی برای آن روزها، می تواند نشانه ای قوی از تمایل به بازگشت به زندگی مشترک باشد. این گفتگوها معمولاً با حس نوستالژی و حسی از کاش می شد… همراه هستند.

گام های ضروری پیش از رجوع یا ازدواج مجدد

تصمیم به ازدواج مجدد با همسر سابق یک تصمیم مهم است که نباید بدون تفکر و آمادگی کافی گرفته شود. برای افزایش شانس موفقیت ازدواج مجدد با همسر سابق، انجام اقدامات زیر توصیه می شود:

1. مشاوره با روانشناس و زوج درمانگر: این مهمترین گام است. ریشه یابی مشکلات اصلی که منجر به طلاق شده اند، از طریق مشاوره قبل از رجوع بعد از طلاق، می تواند به زوجین کمک کند تا با دیدی بازتر به گذشته نگاه کنند و برای آینده برنامه ریزی نمایند. یک متخصص می تواند نقاط ضعف رابطه گذشته را شناسایی کرده و راهکارهای لازم را ارائه دهد.
2. ارزیابی صادقانه سهم هر فرد در مشکلات گذشته: هر یک از زوجین باید مسئولیت سهم خود را در مشکلات گذشته بپذیرند. این پذیرش، پایه و اساس تغییر و بهبود رابطه است. بدون این خودانتقادی، احتمال تکرار الگوهای مخرب قبلی بسیار زیاد است.
3. تعهد به تغییر و یادگیری مهارت های ارتباطی و حل مسئله: بازگشت بدون تغییر، همان بازگشت به مشکلات قبلی است. زوجین باید متعهد شوند که مهارت های لازم برای مدیریت هیجان، خشم، مذاکره و بیان احساسات را بیاموزند.
4. تعیین اهداف و انتظارات واقع بینانه از زندگی مشترک جدید: نباید انتظار داشت که همه چیز مانند گذشته عالی شود یا تمام مشکلات به یکباره از بین بروند. تعیین اهداف واقع بینانه و درک این که یک رابطه نیاز به تلاش مداوم دارد، بسیار مهم است.
5. تأکید بر لزوم تفاوت کیفیت زندگی جدید با زندگی سابق: هدف از بازگشت، ساختن یک زندگی بهتر و متفاوت از گذشته است. اگر قرار باشد همان مشکلات و عدم تفاهم ها ادامه یابد، بازگشت تنها به آسیب های روانی بیشتر منجر خواهد شد.

مشاوره با روانشناس و زوج درمانگر پیش از تصمیم به رجوع یا ازدواج مجدد، نقشی حیاتی در شناسایی ریشه های مشکلات گذشته، یادگیری مهارت های ارتباطی و حل مسئله، و تعیین انتظارات واقع بینانه برای ساختن یک زندگی مشترک جدید و موفق ایفا می کند. این گامی ضروری برای جلوگیری از تکرار اشتباهات و ایجاد یک رابطه پایدارتر است.

بهترین زمان برای بازگشت به زندگی سابق

تعیین مدت زمان رجوع بعد از طلاق و اینکه چه زمانی برای بازگشت به زندگی سابق ایده آل است، بستگی به عوامل متعددی دارد و نمی توان یک نسخه واحد برای همه پیچید. از دیدگاه حقوقی، همانطور که اشاره شد، در طلاق رجعی، دوران عده (سه ماه و ده روز یا سه طهر برای زنان غیرباکره و غیر یائسه) فرصت قانونی برای رجوع مرد است. دین مبین اسلام نیز در چنین شرایطی، توصیه می کند که زوجین از این فرصت برای آشتی و بازگشت به زندگی مشترک استفاده کنند، به ویژه اگر دلیل طلاق، لج بازی و عدم مدیریت هیجانات بوده باشد.

اما از دیدگاه روانشناختی، زمان بندی کمی متفاوت است. بسیاری از روانشناسان بر این باورند که برای بهبودی و بازنگری پس از طلاق، نیاز به زمان مشخصی وجود دارد. این زمان به افراد فرصت می دهد تا از لحاظ عاطفی التیام یابند، به خودشناسی برسند، و دلایل واقعی مشکلات را درک کنند. به عنوان یک قاعده کلی، گفته می شود که به ازای هر پنج تا هفت سال زندگی مشترک، فرد به یک سال دوره بهبودی پس از طلاق نیاز دارد. البته، این یک قاعده کلی است و میزان نارضایتی از ازدواج، نحوه طلاق (توافقی یا یک طرفه) و ویژگی های فردی هر شخص، می تواند این زمان را کوتاه تر یا طولانی تر کند.

اگر طلاق به دلیل مشکلات ریشه ای مانند اعتیاد، اختلالات شخصیتی جدی یا خیانت بوده است، بازگشت سریع به زندگی مشترک بدون درمان و تغییرات اساسی، به احتمال زیاد به تکرار مشکلات منجر خواهد شد. در چنین مواردی، نیاز به زمان بیشتری برای درمان، تعهد به تغییر و حتی اثبات این تغییرات وجود دارد. در نهایت، بهترین زمان برای بازگشت زمانی است که هر دو نفر به بلوغ فکری و عاطفی کافی رسیده اند، مشکلات گذشته را ریشه یابی کرده اند، و متعهد به ساختن یک رابطه جدید و سالم هستند.

نتیجه گیری

پدیده رجوع بعد از طلاق، با تمام پیچیدگی های حقوقی، روانشناختی، اجتماعی و اقتصادی خود، بیانگر این واقعیت است که جدایی همیشه به معنای پایان کامل یک مسیر نیست. از آمارهای رجوع بعد از طلاق که نشان دهنده تمایل درصد قابل توجهی از زوجین به بازگشت هستند، تا دلایل عمیق انسانی که از تنهایی و پشیمانی گرفته تا دغدغه های فرزندان و مسائل مالی، افراد را به این تصمیم سوق می دهد، همگی گویای اهمیت و حساسیت این موضوع هستند.

تصمیم به بازگشت به زندگی مشترک سابق، چه از طریق رجوع قانونی در دوران عده و چه با ازدواج مجدد پس از آن، تصمیمی بسیار شخصی و مهم است که نباید تنها بر پایه احساسات لحظه ای یا فشارهای بیرونی گرفته شود. موفقیت در این مسیر، نیازمند آگاهی کامل از ریشه های مشکلات گذشته، تعهد واقعی به تغییر و رشد فردی و جمعی، و مهم تر از همه، مشاوره با روانشناسان و زوج درمانگران متخصص است. این مشاوره ها می توانند به زوجین کمک کنند تا با دیدی واقع بینانه، انتظاراتی منطقی از رابطه جدید داشته باشند و مهارت های لازم برای ساختن یک زندگی مشترک موفق تر و شادتر را کسب کنند.

در نهایت، جامعه و خانواده ها نقش مهمی در حمایت از افرادی دارند که درگیر چنین تصمیمات حساسی هستند. تشویق به آگاهی، درک و پذیرش، می تواند فضایی را فراهم آورد که افراد بتوانند بهترین تصمیم را برای آینده خود و عزیزانشان بگیرند و در صورت بازگشت، زندگی مشترکی با کیفیت و پایدارتر بنا نهند، چه با همسر سابق و چه با فردی جدید. هدف نهایی، دستیابی به یک زندگی سرشار از آرامش و رضایت است که با تلاش و آگاهی به دست می آید.