ایا روی چک ثبت نشده میشود اقدام کرد؟ راهنمای جامع مطالبه وجه چک صیادی بدون ثبت در سامانه

بله، روی چک ثبت نشده می توان اقدام حقوقی کرد، اما این اقدام تابع شرایط متفاوتی است. چک های صیادی که در سامانه ثبت نشده اند، مزایای اسناد تجاری را ندارند و صرفاً به عنوان یک سند عادی برای مطالبه وجه محسوب می شوند که مسیر پیگیری آن از طریق مراجع قضایی حقوقی خواهد بود. این وضعیت می تواند برای دارنده چک چالش برانگیز باشد، اما با آگاهی از گام های صحیح، همچنان می توان حقوق خود را پیگیری کرد.

تصور کنید در معاملات مالی روزمره، چکی را دریافت کرده اید که به ظاهر تمام ویژگی های یک چک معتبر را دارد، اما به دلایلی که شاید از آن بی خبر بوده اید، صادرکننده مشخصات آن را در سامانه صیاد ثبت نکرده است. اینجاست که تجربه ای متفاوت و مسیری حقوقی پیش روی دارنده چک قرار می گیرد. در گذشته، بسیاری از مشکلات مربوط به چک ها به دلیل عدم شفافیت در فرآیند صدور و انتقال آن ها بود. با روی کار آمدن سامانه صیاد و قوانین جدید، هدف اصلی، افزایش اعتبار چک و کاهش موارد برگشتی بود، اما با این وجود، همچنان گاهی اوقات با چک هایی مواجه می شویم که به دلیل عدم ثبت در سامانه، چالش هایی را برای دارنده ایجاد می کنند.

این مقاله به منظور شفاف سازی کامل وضعیت حقوقی چک ثبت نشده و ارائه یک راهنمای جامع برای کسانی تهیه شده است که با چنین سندی روبرو هستند. در این مسیر، همراه شما خواهیم بود تا گام به گام، از ابعاد قانونی و حقوقی گرفته تا مراحل عملی مطالبه وجه چک ثبت نشده را بررسی کنیم. این یک تجربه آموزشی است تا با شناخت دقیق تفاوت چک ثبت شده و ثبت نشده، بتوانید با اطمینان خاطر بیشتری حقوق خود را پیگیری کنید و از سردرگمی ها بکاهید.

چک صیادی و سامانه صیاد: از الزامات تا کارکردها

برای درک کامل وضعیت چک صیادی ثبت نشده، لازم است ابتدا با ماهیت چک صیادی و نقش سامانه صیاد آشنا شویم. این آشنایی، نقطه آغازین در مسیر پیگیری چک ثبت نشده محسوب می شود و به فرد کمک می کند تا نگاهی جامع به ابعاد مختلف حقوقی مسئله داشته باشد.

چک صیادی چیست؟

چک صیادی نسل جدیدی از چک ها در نظام بانکی ایران است که با هدف افزایش امنیت، کاهش جعل، و شفاف سازی معاملات مالی معرفی شده اند. این چک ها که عمدتاً به رنگ بنفش شناخته می شوند، دارای یک شناسه ۱۶ رقمی یکتا و عبارت کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است می باشند. هدف از طراحی این چک ها، ایجاد یک بستر یکپارچه برای رصد و مدیریت تمامی مراحل صدور تا وصول چک است.

سامانه صیاد و ضرورت ثبت چک

سامانه صیاد (سامانه یکپارچه الکترونیکی دسته چک) سامانه ای است که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران برای مدیریت و ثبت اطلاعات چک های صیادی طراحی شده است. از مهم ترین اهداف این سامانه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش جعل: با ثبت اطلاعات دقیق در سامانه، امکان جعل چک به حداقل می رسد.
• اعتبارسنجی: امکان استعلام وضعیت اعتباری صادرکننده چک برای دارنده، قبل از دریافت چک فراهم می شود.
• کاهش چک برگشتی: با اطلاع رسانی شفاف و ثبت تمامی مراحل، میزان چک های برگشتی به طور قابل توجهی کاهش یافته است.
• شفافیت مالی: تمامی عملیات مربوط به چک، از صدور تا وصول، در یک بستر متمرکز و شفاف ثبت و قابل پیگیری است.

با این سازوکار، هر برگ چک صیادی که صادر می شود، باید توسط صادرکننده در سامانه صیاد ثبت شده و سپس توسط گیرنده تایید گردد. این فرآیند الکترونیکی، بخش مهمی از اعتبار قانونی چک صیادی را شکل می دهد.

تبصره ۱ ماده ۲۱ قانون صدور چک: مبنای قانونی عدم ثبت

اساس قانونی الزام به ثبت چک در سامانه صیاد، ماده ۲۱ قانون صدور چک با آخرین اصلاحات آن است. این ماده به وضوح بر لزوم ثبت اطلاعات چک توسط صادرکننده و دارنده در سامانه تأکید دارد. نکته کلیدی در خصوص قانون جدید چک صیادی و چک ثبت نشده، تبصره ۱ ماده ۲۱ است که مقرر می دارد:

«در مورد چک هایی که پس از گذشت دو سال از لازم الاجراء شدن این قانون صادر می شوند، تسویه چک، صرفاً در سامانه تسویه چک (چکاوک) طبق مبلغ و تاریخ مندرج در سامانه و در وجه دارنده نهایی چک، براساس استعلام از سامانه صیاد انجام خواهد شد و در صورتی که مالکیت آن ها در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، مشمول این قانون نبوده و بانک ها مکلفند از پرداخت وجه آن ها خودداری نمایند.»

این تبصره، هسته اصلی چالش وضعیت حقوقی چک بدون ثبت در سامانه صیاد را تشکیل می دهد؛ چرا که صراحتاً اعلام می کند بانکی از پرداخت چنین چکی خودداری خواهد کرد. این یعنی چک ثبت نشده، دیگر قابلیت وصول از طریق بانک به شیوه معمول را ندارد و دارنده چک را به مسیری دیگر هدایت می کند.

تفاوت های کلیدی چک های قدیمی و صیادی

برای درک بهتر تغییرات ایجاد شده و اهمیت تفاوت چک ثبت شده و ثبت نشده، مقایسه ای بین چک های قدیمی و صیادی ارائه می شود:

ویژگی	چک های قدیمی	چک های صیادی (جدید)
شکل ظاهری	متنوع، بدون شناسه یکتا	بنفش رنگ، دارای شناسه ۱۶ رقمی و بارکد دو بعدی
نحوه صدور و انتقال	فیزیکی، با پشت نویسی و امضاء	ثبت الکترونیکی در سامانه صیاد توسط صادرکننده و تأیید توسط دارنده
اعتبارسنجی	محدود یا فاقد امکان اعتبارسنجی	امکان استعلام وضعیت اعتباری صادرکننده از طریق سامانه
ضمانت اجرا	هم حقوقی و هم کیفری (در صورت عدم برگشت در مهلت مقرر)	بیشتر حقوقی، تمرکز بر کاهش جنبه کیفری با ثبت در سامانه
قابلیت وصول	توسط بانک قابل وصول یا برگشت بود	فقط در صورت ثبت و تأیید در سامانه توسط بانک قابل وصول است
ماهیت حقوقی در صورت عدم ثبت	ندارد (چنین مفهومی وجود نداشت)	تبدیل به سند عادی اثبات کننده طلب

این جدول به وضوح نشان می دهد که عدم ثبت چک صیادی، آن را از مزایای قانونی یک سند تجاری محروم کرده و ماهیت حقوقی آن را به کلی تغییر می دهد. این تغییر، مهم ترین جنبه ای است که فرد در هنگام اقدام حقوقی برای چک ثبت نشده باید به آن توجه کند.

وضعیت حقوقی چک ثبت نشده: سند عادی در برابر سند تجاری

وقتی صحبت از چک صیادی ثبت نشده می شود، اولین ابهامی که ممکن است ذهن را درگیر کند، وضعیت حقوقی چک بدون ثبت در سامانه صیاد است. آیا این سند بی اعتبار است؟ آیا می توان آن را پیگیری کرد؟ و مهم تر از همه، آیا عدم ثبت آن جرم محسوب می شود؟

آیا ثبت نکردن چک جدید جرم است؟ ابهامی رایج

یکی از پرتکرارترین سوالاتی که در خصوص چک های صیادی مطرح می شود، این است که آیا ثبت نکردن چک جدید جرم است؟ برای پاسخ به این سوال، باید به دو قانون مهم در نظام حقوقی ایران مراجعه کنیم: قانون صدور چک (به عنوان قانون خاص) و قانون مجازات اسلامی (به عنوان قانون عام).

با بررسی دقیق قانون صدور چک و اصلاحات آن، مشاهده می شود که این قانون، صرفاً به ضمانت اجرای حقوقی چک ثبت نشده پرداخته و عدم پرداخت وجه آن توسط بانک را پیش بینی کرده است. هیچ ماده ای در این قانون به صراحت، ثبت نکردن چک جدید به عنوان جرم را تعریف نکرده و مجازاتی برای آن تعیین نکرده است.

همچنین، با مراجعه به قانون مجازات اسلامی نیز، جرمی تحت عنوان جرم ثبت نکردن چک جدید یافت نمی شود. در نظام حقوقی ما، اصل بر قانونی بودن جرم و مجازات است؛ به این معنا که تنها عملی جرم محسوب می شود و قابل مجازات است که قانونگذار آن را به صراحت جرم تلقی کرده و برای آن مجازات تعیین کرده باشد.

بنابراین، با قاطعیت می توان گفت که در حال حاضر، ثبت نکردن چک در سامانه صیاد، جرم محسوب نمی شود و از این بابت، صادرکننده، مسئولیت کیفری نخواهد داشت. این موضوع، تفاوت عمده ای با چک های برگشتی دارد که در برخی شرایط، می توانند جنبه کیفری پیدا کنند.

چرا چک ثبت نشده، سند تجاری محسوب نمی شود؟

یکی از مهم ترین امتیازات چک به عنوان یک سند تجاری، برخورداری از مزایای خاصی است که در قانون تجارت برای آن پیش بینی شده است. این مزایا شامل مواردی نظیر مسئولیت تضامنی صادرکننده و ظهرنویسان، و امکان تأمین خواسته بدون تودیع خسارت احتمالی (جهت جلوگیری از نقل و انتقال اموال بدهکار قبل از صدور حکم قطعی) می شود. اما چک های صیادی ثبت نشده، از این مزایا محروم هستند.

زمانی که چکی در سامانه صیاد ثبت نمی شود و بانک نیز از پرداخت وجه آن خودداری می کند، این سند از اعتبار تجاری خود ساقط شده و صرفاً به یک سند عادی اثبات کننده طلب تبدیل می شود. به عبارت دیگر، برگ چک دیگر مانند یک سند عادی، نشان دهنده بدهی صادرکننده به دارنده است، اما از حمایت ها و امتیازات ویژه ای که قانون تجارت برای اسناد تجاری قائل شده، بهره مند نخواهد بود.

این تغییر ماهیت به سند عادی، به این معنا نیست که وجه چک قابل مطالبه نیست؛ بلکه مطالبه وجه چک ثبت نشده، باید از طریق دعوای حقوقی و با استناد به آن به عنوان یک دلیل اثبات کننده طلب انجام شود، درست مانند هر سند عادی دیگر (مانند سفته یا رسید عادی).

مسئولیت صادرکننده و عدم شمول ظهرنویسان

در حالتی که چک صیادی در سامانه ثبت نشده باشد و ماهیت آن به سند عادی تغییر کند، مسئولیت صادرکننده چک ثبت نشده نیز صرفاً در قالب یک مسئولیت قراردادی یا مسئولیت مدنی برای پرداخت وجه باقی می ماند. این بدان معناست که:

• فقط صادرکننده مسئول است: بر خلاف چک های تجاری که ظهرنویسان نیز مسئولیت تضامنی دارند، در مورد چک ثبت نشده، دارنده نمی تواند علیه ظهرنویسان (کسانی که چک را پشت نویسی و به او منتقل کرده اند) اقامه دعوا کند. پیگیری تنها از صادرکننده اصلی چک امکان پذیر است.
• تأمین خواسته با تودیع خسارت: اگر دارنده چک بخواهد قبل از صدور حکم قطعی، اموال صادرکننده را توقیف کند (تأمین خواسته)، باید خسارت احتمالی را به صندوق دادگستری واریز کند. این در حالی است که برای چک های تجاری، تأمین خواسته بدون تودیع خسارت احتمالی نیز ممکن است.

این موارد، جنبه های مهمی از پیگیری حقوقی چک ثبت نشده را تشکیل می دهند که فرد باید از آن ها آگاه باشد تا بتواند با چشمان باز و اطلاعات کامل، مسیر قضایی خود را طی کند.

نحوه اقدام حقوقی برای مطالبه وجه چک ثبت نشده (گام به گام)

پس از درک وضعیت حقوقی چک صیادی ثبت نشده، نوبت به شناخت مراحل عملی اقدام حقوقی برای چک ثبت نشده می رسد. این مسیر، مشابه مطالبه وجه سند عادی است و طی کردن آن نیازمند دقت و آگاهی از جزئیات است. با این راهنمای گام به گام، می توانید این مسیر را با اطمینان بیشتری طی کنید.

شرایط لازم برای طرح دعوا

قبل از هر اقدامی، لازم است اطمینان حاصل شود که شرایط اولیه برای طرح دعوای مطالبه وجه چک ثبت نشده وجود دارد:

• وجود یک برگه چک صیادی: باید اصل برگه چک صیادی (بنفش رنگ) در اختیار دارنده باشد.
• عدم ثبت مشخصات چک در سامانه صیاد: این امر را می توان با استعلام از سامانه صیاد یا اپلیکیشن های بانکی معتبر بررسی کرد.
• عدم تایید توسط دارنده: اگر شما به عنوان دارنده، چک را در سامانه صیاد تایید نکرده باشید.
• احراز هویت خواهان: فردی که دعوا را مطرح می کند (خواهان)، باید دارای مدارک شناسایی معتبر باشد.
• صلاحیت دادگاه/شورا: تعیین مرجع قضایی صالح برای رسیدگی به پرونده.

اگر این شرایط محقق باشند، می توان برای مراحل شکایت از چک صیادی ثبت نشده اقدام کرد.

مراحل گام به گام پیگیری قانونی

مسیر پیگیری چک ثبت نشده، شامل گام های مشخصی است که رعایت ترتیب آن ها بسیار مهم است:

1. ثبت نام و احراز هویت در سامانه ثنا:

   اولین گام برای هرگونه اقدام قضایی در ایران، ثبت نام و احراز هویت در سامانه ثنا (ثبت نام الکترونیکی قضایی) است. این کار هم به صورت آنلاین از طریق وب سایت عدل ایران (adliran.ir) و هم با مراجعه حضوری به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی امکان پذیر است. داشتن حساب کاربری ثنا برای دریافت ابلاغیه های قضایی ضروری است.

2. تنظیم دادخواست مطالبه وجه سند عادی:

   برای شکایت از چک ثبت نشده، باید یک دادخواست مطالبه وجه سند عادی تنظیم شود. در این دادخواست، فرد باید به طور دقیق مشخصات خود (خواهان)، مشخصات صادرکننده چک (خوانده)، مبلغ چک، تاریخ صدور، شماره چک و دلیل مطالبه (یعنی برگ چک ثبت نشده) را قید کند. تاکید بر این نکته ضروری است که در دادخواست باید به ماهیت سند (یعنی سند عادی بودن چک) اشاره شود.

3. ثبت دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی:

   پس از تنظیم دادخواست، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست خود را به همراه مدارک لازم ثبت کنید. مسئول دفتر، مدارک شما را بررسی کرده و در صورت کامل بودن، دادخواست را به مرجع قضایی صالح ارسال می کند.

4. تعیین مرجع رسیدگی: شورای حل اختلاف یا دادگاه حقوقی:

   مرجع رسیدگی به شکایت از چک ثبت نشده، بستگی به مبلغ آن دارد:

   • شورای حل اختلاف: برای مبالغ کمتر از ۲۰ میلیون تومان، پرونده به شورای حل اختلاف ارجاع داده می شود.
   • دادگاه حقوقی: برای مبالغ ۲۰ میلیون تومان و بیشتر، پرونده در دادگاه حقوقی رسیدگی خواهد شد.
5. جلسه رسیدگی و صدور حکم:

   پس از ارجاع دادخواست به شعبه مربوطه، وقت رسیدگی تعیین شده و طرفین (خواهان و خوانده) برای حضور در جلسه دعوت می شوند. در جلسه، قاضی به بررسی اسناد و مدارک، اظهارات طرفین و دفاعیات خوانده می پردازد. در صورت احراز صحت ادعای خواهان و اصالت چک، حکم بر پرداخت وجه چک ثبت نشده صادر می گردد.

6. اجرای حکم قطعی:

   پس از صدور حکم و قطعی شدن آن (به معنای پایان مهلت های تجدیدنظرخواهی یا تایید در مرحله تجدیدنظر)، دارنده چک می تواند از طریق واحد اجرای احکام دادگستری، برای اجرای حکم و وصول طلب خود اقدام کند. در این مرحله، اموال بدهکار شناسایی و توقیف می شوند تا طلب خواهان پرداخت شود.

7. تجدید نظرخواهی:

   در صورتی که یکی از طرفین (خواهان یا خوانده) از رأی صادره در مرحله بدوی رضایت نداشته باشد، می تواند در مهلت قانونی (معمولاً ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی)، نسبت به آن تجدید نظرخواهی کند. پرونده در دادگاه تجدید نظر مجدداً بررسی شده و رأی ناضر صادر خواهد شد.

این مراحل، نقشه ای راه برای کسانی است که به دنبال مطالبه وجه چک ثبت نشده هستند و با آگاهی از این فرآیند، می توانند با موفقیت بیشتری به نتیجه مطلوب دست یابند.

مدارک و هزینه های مطالبه وجه چک ثبت نشده

قدم گذاشتن در مسیر شکایت از چک ثبت نشده، مستلزم تهیه و ارائه مدارک خاص و پرداخت هزینه های مشخصی است. آگاهی از این جزئیات، به فرد کمک می کند تا با آمادگی کامل، فرآیند را آغاز کرده و از هرگونه تأخیر یا مشکل احتمالی جلوگیری کند. این بخش به شما کمک می کند تا با مدارک لازم برای مطالبه چک ثبت نشده و هزینه شکایت از چک ثبت نشده آشنا شوید.

مدارک مورد نیاز

برای طرح دعوای مطالبه وجه چک ثبت نشده، جمع آوری مدارک زیر از اهمیت بالایی برخوردار است:

• اصل برگه چک صیادی ثبت نشده: این مهم ترین مدرک شماست. حتماً از اصل چک نگهداری کرده و در زمان ثبت دادخواست، آن را ارائه دهید.
• مدارک هویتی خواهان: شامل کارت ملی و شناسنامه برای اشخاص حقیقی. برای اشخاص حقوقی، شناسه ملی و مدارک نماینده قانونی (مانند روزنامه رسمی و اساسنامه) مورد نیاز است.
• رسید ثبت نام در سامانه ثنا: یا کد ملی خواهان که ثبت نام وی را در این سامانه احراز می کند. (گاهی اوقات نیاز به ارائه رسید فیزیکی نیست و سیستم قضایی از روی کد ملی شما را شناسایی می کند.)
• سایر اسناد و مدارک مثبته: هرگونه مدرکی که اثبات کننده وجود طلب شما باشد و رابطه مالی بین شما و صادرکننده چک را روشن تر کند، می تواند مفید باشد. این مدارک می تواند شامل قرارداد پایه، فاکتور خرید و فروش، رسید پرداخت، پیام های متنی، یا حتی شهادت شهود باشد. ارائه این اسناد می تواند به تقویت ادعای شما کمک شایانی کند.

دقت در تکمیل و ارائه صحیح این مدارک، یکی از کلیدهای موفقیت در پیگیری حقوقی چک ثبت نشده است.

هزینه های مرتبط با شکایت

هزینه شکایت از چک ثبت نشده شامل موارد مختلفی است که باید پیش از شروع فرآیند، از آن ها مطلع بود:

• هزینه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی:

  این هزینه ها شامل ثبت دادخواست، تایپ مدارک، و در صورت لزوم، هزینه ثبت نام اولیه در سامانه ثنا است. مبلغ ثبت دادخواست معمولاً ثابت است و در حال حاضر در حدود ۴۰ هزار تومان می باشد. سایر هزینه ها بسته به خدماتی که از دفتر دریافت می کنید، متغیر خواهد بود.

• هزینه دادرسی:

  این هزینه، بر اساس درصدی از مبلغ خواسته (یعنی مبلغ چک) محاسبه می شود و مهم ترین بخش هزینه ها را تشکیل می دهد. بر اساس تعرفه خدمات قضایی:

  • برای مبالغ تا ۲۰ میلیون تومان: ۲.۵ درصد از مبلغ خواسته.
  • برای مبالغ بیش از ۲۰ میلیون تومان: ۳.۵ درصد از مبلغ خواسته.

  این مبلغ باید در زمان ثبت دادخواست پرداخت شود.

• هزینه های احتمالی دیگر:

  در برخی پرونده ها، ممکن است نیاز به کارشناسی (مثلاً برای تأیید اصالت امضاء یا خط) یا هزینه های مربوط به آگهی در روزنامه (در صورت مجهول المکان بودن خوانده) باشد. همچنین، اگر تصمیم به استخدام وکیل بگیرید، حق الوکاله وکیل نیز به این هزینه ها اضافه خواهد شد. مشاوره با وکیل در ابتدای کار می تواند در تخمین دقیق تر این هزینه ها بسیار کمک کننده باشد.

مدیریت این هزینه ها و برنامه ریزی مالی برای آن، بخشی جدایی ناپذیر از فرآیند مطالبه وجه چک ثبت نشده است.

نمونه متن دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده

برای کمک به شما در پیگیری چک ثبت نشده، در این بخش یک نمونه دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده ارائه می شود. این نمونه می تواند به عنوان یک الگو برای تنظیم دادخواست توسط شما یا وکیلتان مورد استفاده قرار گیرد. نکته مهم این است که در نگارش دادخواست، به جای استفاده از اصطلاح چک برگشتی (که برای چک های ثبت شده و با گواهی عدم پرداخت بانک به کار می رود)، باید بر مطالبه وجه سند عادی تاکید شود.

این نمونه به شما دیدگاهی کلی از نحوه نگارش و جزئیاتی که باید در دادخواست درج شود، می دهد. اما توصیه می شود برای تنظیم نهایی و دقیق دادخواست خود، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید تا از کامل بودن و صحت اطلاعات اطمینان حاصل شود.

بسمه تعالی
ریاست محترم / ریاست دادگاه حقوقی / ریاست شورای حل اختلاف (با توجه به مبلغ خواسته) ............
با سلام و احترام،

موضوع: دادخواست مطالبه وجه سند عادی

خواهان: (مشخصات کامل خواهان: نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، آدرس کامل، شماره تماس)

خوانده: (مشخصات کامل خوانده: نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، آدرس کامل، شماره تماس)

خواسته: مطالبه مبلغ (به عدد) (به حروف) ریال (معادل مبلغ مندرج در چک)، بابت وجه یک فقره چک صیادی ثبت نشده، به انضمام کلیه خسارات دادرسی و تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید تا زمان پرداخت.

دلایل و مستندات:
1. اصل یک فقره چک صیادی به شماره سریال ............، به تاریخ سررسید ............، عهده بانک ............، شعبه ............، به مبلغ ............ ریال.
2. تصویر مصدق کارت ملی و شناسنامه خواهان.
3. سایر مستندات (مانند قرارداد پایه، فاکتور، رسید و...).

شرح دادخواست:
احتراماً به استحضار می رساند که اینجانب خواهان پرونده، در تاریخ ............ (تاریخ دریافت چک یا صدور آن توسط خوانده)، یک فقره چک صیادی به شماره سریال ............ و به مبلغ ............ ریال، صادره از سوی خوانده محترم، آقای/خانم ............ را دریافت نمودم. متاسفانه، به دلیل عدم ثبت مشخصات این چک در سامانه صیاد توسط صادرکننده و عدم تایید توسط اینجانب، بانک مربوطه از پرداخت وجه آن خودداری نموده و گواهی عدم پرداخت نیز صادر نکرده است.

نظر به اینکه چک فوق الذکر، به دلیل عدم ثبت در سامانه صیاد، از شمول قوانین مربوط به اسناد تجاری خارج شده و صرفاً به عنوان یک سند عادی اثبات کننده طلب اینجانب از خوانده محترم تلقی می گردد، و با توجه به تعهد صادرکننده مبنی بر پرداخت وجه مندرج در سند، اینجانب تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ اصلی چک، به همراه کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل در صورت داشتن وکیل و سایر هزینه های قانونی) و نیز خسارت تأخیر تأدیه (از تاریخ سررسید چک تا زمان اجرای حکم و پرداخت کامل وجه) از محضر آن مقام محترم قضایی مورد استدعاست.

لذا با تقدیم این دادخواست، صدور حکم شایسته مورد تقاضا است.

با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی خواهان
امضاء و تاریخ

نتیجه گیری

در این سفر حقوقی، تلاش شد تا به سوال اساسی «ایا روی چک ثبت نشده میشود اقدام کرد» پاسخی جامع و کاربردی داده شود. در نهایت، با این تجربه آموزنده می توان دریافت که حتی اگر چکی در سامانه صیاد ثبت نشده باشد و از امتیازات یک سند تجاری برخوردار نباشد، همچنان راه برای مطالبه وجه چک ثبت نشده به عنوان یک سند عادی، باز است.

مهم ترین نکاتی که از این بررسی به دست آوردیم، این است که ثبت نکردن چک جدید جرم نیست، اما این عدم ثبت، چک را از شمول قانون جدید چک صیادی خارج کرده و آن را تبدیل به سندی عادی می کند. این تغییر ماهیت، پیامدهای حقوقی خاص خود را دارد، از جمله اینکه مسئولیت فقط متوجه صادرکننده است و امکان اقدام علیه ظهرنویسان وجود ندارد.

بنابراین، برای هر کسی که با چنین موقعیتی روبرو می شود، توصیه می شود که با آگاهی کامل از مراحل حقوقی، شامل ثبت نام در سامانه ثنا، تنظیم دادخواست مطالبه وجه سند عادی و پیگیری آن در مراجع قضایی صالح (شورای حل اختلاف یا دادگاه حقوقی)، حقوق خود را پیگیری کند. در این مسیر، جمع آوری مدارک لازم برای مطالبه چک ثبت نشده و درک هزینه شکایت از چک ثبت نشده، گام های اساسی هستند. در نهایت، مشاوره با وکیل متخصص، به ویژه در پرونده های پیچیده تر، می تواند مسیر را هموارتر و موفقیت را تضمین کند. این یک تجربه است برای حفاظت از حقوق و منافع مالی شما.

سوالات متداول

آیا چک ثبت نشده را می توان از طریق اداره ثبت پیگیری کرد؟

خیر، چک های ثبت نشده را نمی توان از طریق اداره ثبت پیگیری کرد. اقدام از طریق اداره ثبت، صرفاً برای چک های برگشتی ثبت شده در سامانه صیاد با گواهی عدم پرداخت امکان پذیر است. چک ثبت نشده فاقد این مزیت بوده و باید از طریق دادگاه های حقوقی پیگیری شود.

چک ثبت نشده چه تفاوتی با چک برگشتی (بلامحل) دارد؟

چک برگشتی (بلامحل)، چکی است که در سامانه صیاد ثبت شده و دارنده آن را به بانک برده و بانک به دلیل عدم موجودی یا کسری موجودی، گواهی عدم پرداخت صادر کرده است. این چک دارای مزایای سند تجاری بوده و می تواند از طریق اداره ثبت، شکایت کیفری از چک، یا دعوای حقوقی مورد پیگیری قرار گیرد. اما چک ثبت نشده، هرگز به مرحله صدور گواهی عدم پرداخت بانکی نمی رسد و صرفاً به عنوان یک سند عادی قابل پیگیری حقوقی است و فاقد جنبه کیفری است.

آیا امکان برگشت زدن چک ثبت نشده در بانک وجود دارد؟

خیر، طبق تبصره ۱ ماده ۲۱ قانون صدور چک، بانک ها مکلفند از پرداخت وجه چک ثبت نشده در سامانه صیاد خودداری کنند و از صدور گواهی عدم پرداخت برای آن نیز امتناع می ورزند. بنابراین، نحوه برگشت زدن چک صیادی ثبت نشده به شیوه معمول بانکی، وجود ندارد و پیگیری آن صرفاً حقوقی است.

آیا می توان علیه ظهرنویسان چک ثبت نشده اقدام کرد؟

خیر، زمانی که چک صیادی در سامانه ثبت نشده باشد و به عنوان یک سند عادی تلقی شود، مسئولیت تضامنی ظهرنویسان (کسانی که چک را پشت نویسی و منتقل کرده اند) از بین می رود. در این حالت، دارنده چک صرفاً می تواند علیه صادرکننده اصلی چک طرح دعوا کند.

چگونه می توان از ثبت شدن یا عدم ثبت یک چک در سامانه صیاد مطمئن شد؟

برای استعلام چک صیادی و اطمینان از ثبت یا عدم ثبت آن، می توانید از طریق سامانه صیاد بانک مرکزی، اپلیکیشن های بانکی (مانند آپ، ۷۲۴، و …) یا شعب بانک ها اقدام کنید. با وارد کردن شناسه ۱۶ رقمی چک صیادی، وضعیت آن در سامانه قابل مشاهده خواهد بود و قبل از دریافت هر چک، تایید چک صیادی در سامانه اکیداً توصیه می شود.

مدت زمان رسیدگی به شکایت از چک ثبت نشده چقدر است؟

مدت زمان رسیدگی به شکایت از چک ثبت نشده، مانند سایر دعاوی حقوقی، به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله حجم کاری مراجع قضایی (شورای حل اختلاف یا دادگاه)، میزان پیچیدگی پرونده، و همکاری طرفین. به طور کلی، ممکن است این فرآیند از چند ماه تا بیش از یک سال به طول بینجامد. مشاوره با وکیل می تواند به شما در تخمین دقیق تر زمان و تسریع روند پرونده کمک کند.