خلاصه کتاب نقش سیاست در تحولات اقتصادی کشورها ( نویسنده الهه فابریکی اورنگ )

کتاب «نقش سیاست در تحولات اقتصادی کشورها» اثر الهه فابریکی اورنگ، کاوشی عمیق در چگونگی شکل گیری مسیر اقتصادی ملت ها از دل تصمیمات سیاسی است. این اثر با بررسی تجربیات توسعه یافته و در حال توسعه، نشان می دهد که رهبران و ساختارهای سیاسی چگونه سرنوشت اقتصادی کشورها را رقم می زنند، و درس های ارزشمندی برای هر جامعه ای به ارمغان می آورد.

در گذر زمان، صحنه اقتصاد جهانی شاهد دگرگونی های بی وقفه و شتابان بوده است؛ دگرگونی هایی که بیش از پیش، نقش انکارناپذیر عوامل سیاسی را در شکل دهی به مسیرهای توسعه اقتصادی کشورها آشکار می سازد. این تغییر و تحولات، به ویژه در عصر حاضر که قدرت های نوظهور در حال تثبیت جایگاه خود در سپهر بین المللی هستند، اهمیت ویژه ای پیدا می کند. کتاب نقش سیاست در تحولات اقتصادی کشورها نوشته <الهه فابریکی اورنگ>، دعوتی است به سفری تحلیلی در دل این پیچیدگی ها، تا با نگاهی دقیق به تجربیات چند کشور کلیدی، درک عمیق تری از پیوند ناگسستنی سیاست و اقتصاد به دست آوریم.

این کتاب به تحولات جهانی و رشد اقتصادی برخی از کشورهای آسیایی و آمریکای لاتین می پردازد و جنبه های سیاسی اقتصاد کشورهای در حال توسعه را با دقت مورد ارزیابی و بررسی قرار می دهد. نویسنده با زبانی شیوا و نگاهی تحلیلی، خواننده را با خود همراه می کند تا عوامل زیربنایی رشد و شکست اقتصادی را در بستر سیاسی هر کشور بکاود. این اثر، نه تنها برای پژوهشگران و دانشجویان اقتصاد و علوم سیاسی، بلکه برای هر علاقه مند به درک دینامیک های پیچیده توسعه و حکمرانی، یک منبع ارزشمند محسوب می شود. از طریق این خلاصه، تلاش می شود تا عصاره اصلی این کتاب، شامل دیدگاه های نویسنده، تجربیات کشورهای مختلف و درس های آموخته شده از آن ها، به گونه ای جامع و قابل فهم ارائه شود، تا مخاطبان بتوانند بدون نیاز به مطالعه کامل کتاب، به درک درستی از پیام ها و استدلال های کلیدی آن برسند.

سؤال اصلی که در سراسر کتاب الهه فابریکی اورنگ مطرح و کاویده می شود، این است: آیا توسعه اقتصادی یک کشور صرفاً محصول ظهور رهبران کاریزماتیک و تصمیمات لحظه ای آنان است، یا ریشه های عمیق تری در ساختارهای نهادی، فرهنگی و سیاسی هر جامعه دارد؟ این سؤال، محور اصلی تحلیل ها در فصول مختلف کتاب قرار می گیرد و به خواننده کمک می کند تا فراتر از ظاهر تحولات، به عمق واقعیت ها نفوذ کند.

فصل اول: ایران – کشوری با مزیت های نسبی فراوان و چالش های نهفته

در آغاز سفر تحلیلی خود در کتاب «نقش سیاست در تحولات اقتصادی کشورها»، نویسنده به بررسی وضعیت ایران می پردازد؛ کشوری که به رغم برخورداری از مزیت های نسبی فوق العاده، هنوز نتوانسته است پتانسیل های عظیم خود را به طور کامل شکوفا کند. ایران با موقعیت جغرافیایی استراتژیک در چهارراه شرق و غرب، دسترسی به آب های آزاد، و همسایگی با بازارهای منطقه ای بزرگ، از موقعیتی منحصر به فرد در صحنه جهانی بهره مند است.

پتانسیل های بالقوه و فرصت های اقتصادی ایران

موقعیت جغرافیایی ایران نه تنها یک برتری استراتژیک در حمل ونقل و تجارت منطقه ای به شمار می رود، بلکه دروازه ای به بازارهای بزرگ آسیایی و اروپایی محسوب می شود. علاوه بر این، ایران بر روی یکی از غنی ترین سفره های انرژی جهان قرار گرفته است. ذخایر عظیم نفت و گاز، این کشور را به یکی از بازیگران اصلی در بازارهای جهانی انرژی تبدیل کرده است. این ثروت های طبیعی، در کنار نیروی انسانی جوان و تحصیل کرده، پتانسیل های بالقوه بی نظیری برای توسعه صنعتی، فناوری و کشاورزی فراهم می آورد. هر یک از این عوامل می توانند به تنهایی نقش محرکی قوی برای رشد و توسعه اقتصادی ایفا کنند.

چرایی عدم تحقق ظرفیت ها

با این حال، نویسنده با نگاهی واقع بینانه، به موانع و نارسایی هایی می پردازد که مانع از بهره برداری کامل از این مزیت ها شده است. این موانع شامل عوامل مختلفی می شود که ریشه های عمیقی در ساختارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دارند. می توان گفت، نوسانات سیاسی، عدم ثبات در سیاست گذاری های اقتصادی، بوروکراسی پیچیده و فساد، همگی دست به دست هم داده اند تا سرعت توسعه را کند کرده و فرصت های طلایی را از میان بردارند. همچنین، وابستگی شدید به درآمدهای نفتی و عدم تنوع بخشی به ساختار اقتصادی، همواره به عنوان یک چالش بزرگ در مسیر توسعه پایدار ایران عمل کرده است.

راهکارهای پیشنهادی و تغییر نگرش

الهه فابریکی اورنگ در این بخش، بر لزوم تغییر نگرش مسئولان، نخبگان و عموم مردم برای تحقق اهداف توسعه ای تأکید می کند. او معتقد است که اولین گام برای رهایی از این چالش ها، <باور قلبی به ظرفیت های داخلی و توانمندی های بالقوه کشور است.> این باور باید به یک اراده جمعی برای تغییر تبدیل شود؛ اراده ای که منجر به اصلاحات ساختاری، مبارزه با موانع بوروکراتیک، و ایجاد محیطی شفاف و امن برای سرمایه گذاری داخلی و خارجی گردد. نویسنده بر این نکته اصرار دارد که تنها با یک تغییر راهبردی در نگاه به اقتصاد سیاسی، می توان ایران را در مسیر توسعه هدفمند و همه جانبه قرار داد. این تغییر نگرش، نیازمند مشارکت همه ذی نفعان است تا از این طریق، لزوم تغییر راهبردی در نوع نگرش اقتصادی و حتی اقتصاد سیاسی برای همه قابل درک شود و کشور بتواند از قغرافیا و منابعی که دارد به درستی استفاده کند.

فصل دوم: ترکیه – از بحران های سیاسی تا روزنه های رشد اقتصادی

تجربه ترکیه در کتاب نقش سیاست در تحولات اقتصادی کشورها، داستانی پر فراز و نشیب از کشوری است که توانست از دل بحران های عمیق سیاسی و اقتصادی، روزنه هایی به سوی رشد و شکوفایی پیدا کند. الهه فابریکی اورنگ با دقت به بررسی مسیر این تحول پرداخته و عواملی که ترکیه را از گرداب نوسانات نجات داد، مورد تحلیل قرار می دهد.

اقتصاد در حال گذار و عوامل نارسایی های نهادی

دهه های 1980 و 1990 برای ترکیه با بحران های اقتصادی و سیاسی متعددی همراه بود. این دوره شاهد اوج گیری رقابت های سیاسی پوپولیستی و بی ثباتی های گسترده بود که اقتصاد کشور را در معرض آسیب پذیری قرار داد. نویسنده به دو پدیده مهم در نیمه دوم دهه 1980 اشاره می کند که به عنوان عوامل نارسایی های نهادی در دهه 1990 شناخته می شوند. اولین پدیده، اوج گیری مجدد رقابت های سیاسی بود که تقویت عناصر پوپولیستی در صحنه سیاسی ترکیه را در سال 1987 در پی داشت. پس از کودتای نظامی سال 1980، فعالیت های سیاسی محدود شده بود، اما با برگزاری انتخابات 1987، رقابت های حزبی مجدداً شعله ور شد و با وعده های پوپولیستی، دولت ائتلافی جدیدی روی کار آمد که استاندارد زندگی مردم را در اولویت قرار داد.

آزادسازی حساب سرمایه در سال 1989 بدون تمهیدات لازم، نقطه عطفی بود که بحران های مالی متعاقب آن را در سال های 1994، 2000 و 2001 رقم زد و شکنندگی شدید رشد اقتصادی وابسته به استخراج خارجی را در پی داشت.

پدیده دوم، آزادسازی حساب سرمایه و قابلیت تبدیل کامل لیره ترکیه در سال 1989 بود. این تصمیم حساس، هرچند به ظاهر گامی به سوی بازارهای جهانی بود، اما بدون تمهیدات لازم در تاسیس نهادهای نظارتی و تنظیم جریان مالی بین المللی، زمینه ساز بحران های مالی پیاپی در سال های 1994، 2000 و 2001 شد. این رویدادها، آسیب پذیری اقتصاد ترکیه را در برابر شوک های خارجی به شدت افزایش داد.

مسیر رهایی از بحران و شکل گیری سرمایه های اسلامی

الهه فابریکی اورنگ در ادامه، به بررسی چگونگی رهایی ترکیه از این وضعیت می پردازد. نقش حزب سرزمین مادری در دوره تورگوت اوزال، با وجود چالش ها، در ایجاد بستری برای اصلاحات ساختاری قابل توجه بود. اما <نقطه عطف اصلی در مسیر رهایی از بحران، تصویب قانون حمایت از سرمایه خارجی در سال 2002 بود.> این قانون، همراه با تمهیدات اقتصادی دیگر برای جذب شرکت های چندملیتی و افزایش بهره وری نیروی انسانی، به تدریج اعتماد سرمایه گذاران را بازگرداند و به رشد اقتصادی کمک کرد.

یکی از جنبه های جذاب و کمتر مورد توجه در تجربه ترکیه، شکل گیری و نقش سرمایه های اسلامی است. نویسنده تحلیل می کند که چگونه این سرمایه ها، که غالباً با ارزش های اخلاقی و اجتماعی خاصی همراه بودند، توانستند در کنار سرمایه های سنتی، به توسعه اقتصادی ترکیه کمک کنند. این پدیده، ابعاد جدیدی به بحث توسعه اقتصادی می بخشد و نشان می دهد که عوامل فرهنگی و مذهبی نیز می توانند در مسیر رشد یک کشور نقش آفرین باشند.

تجربه ترکیه، نمایانگر این حقیقت است که سیاست گذاری های هوشمندانه و هدفمند، حتی در مواجهه با چالش های بزرگ، می تواند مسیر یک کشور را تغییر دهد. از بحران های اقتصادی و سیاسی گذشته تا تثبیت جایگاه خود در اقتصادهای نوظهور، ترکیه نشان داد که چگونه با تغییر رویکرد و اتخاذ استراتژی های جدید، می توان از نوسانات رهایی یافت و به سوی توسعه پایدار حرکت کرد.

فصل سوم: برزیل – طلوع یک قدرت نوظهور در میان چالش ها

کتاب نقش سیاست در تحولات اقتصادی کشورها در فصل سوم خود، خواننده را به آمریکای لاتین می برد تا داستان تحول برزیل، این غول اقتصادی منطقه، را روایت کند. مسیر برزیل از کشوری با بحران های اقتصادی مزمن تا تبدیل شدن به یکی از بازارهای در حال ظهور جهان، گواه دیگری بر نقش تعیین کننده سیاست در اقتصاد است.

آغازی بر یک تحول و برنامه های اصلاحات

برزیل در طول دهه های متمادی با چالش هایی همچون تورم لجام گسیخته، بدهی های خارجی عظیم و بی ثباتی های سیاسی دست و پنجه نرم می کرد. اما این کشور در اواسط دهه 1990 با آغاز دوره ریاست جمهوری فرناندو هنریک کاردوسو (1995-2002)، گام های بلندی در جهت اصلاحات اقتصادی برداشت. برنامه های اصلاح مالیاتی و سایر اقدامات دولت کاردوسو، با هدف تثبیت اقتصاد، کنترل تورم و جذب سرمایه گذاری خارجی طراحی شده بودند. این دوره، پایه های یک تحول عمیق را در برزیل بنا نهاد و راه را برای رشد و توسعه در سال های آتی هموار ساخت.

میراث لولا و دیلما روسف: پیشرفت و چالش ها

پس از دوره کاردوسو، دولت های لولا داسیلوا (2003-2010) و دیلما روسف (2011-2016) نقش مهمی در ادامه و تکمیل این مسیر توسعه ایفا کردند. لولا با تمرکز بر برنامه های کاهش فقر و افزایش عدالت اجتماعی، توانست طبقه متوسط بزرگی را در برزیل شکل دهد و نابرابری ها را کاهش دهد. این سیاست ها، در کنار رشد اقتصادی حاصل از افزایش قیمت کالاها در بازارهای جهانی، به برزیل کمک کرد تا به یک قدرت اقتصادی نوظهور تبدیل شود و جایگاهی ویژه در میان کشورهای بریکس (BRICS) کسب کند.

دوران دیلما روسف نیز شاهد ادامه این پیشرفت ها بود، اما با چالش های جدیدی نیز همراه شد. با کاهش قیمت جهانی کالاها و بروز مشکلات داخلی، اقتصاد برزیل با رکود مواجه شد و چالش های ساختاری که در دوره رشد کمتر به چشم می آمدند، دوباره خود را نمایان ساختند.

چالش های پیش رو و آینده برزیل

نویسنده در کتاب، به تفصیل به موانع کنونی برزیل اشاره می کند. از جمله مهم ترین این چالش ها می توان به <مسائل مربوط به بهره وری پایین، کمبود سرمایه گذاری در زیرساخت ها و بخش های مولد، و مشکلات مالی و کسری بودجه اشاره کرد.> این عوامل، در کنار فساد گسترده و بی ثباتی سیاسی، می توانند مسیر توسعه پایدار برزیل را تهدید کنند. با این حال، با توجه به توانمندی های طبیعی، بازار داخلی بزرگ و نیروی انسانی قابل توجه، برزیل همچنان پتانسیل زیادی برای غلبه بر این چالش ها و بازگشت به مسیر رشد دارد. درس اصلی از تجربه برزیل این است که حتی در میان رونق های اقتصادی، توجه به اصلاحات ساختاری و ریشه ای برای تضمین پایداری توسعه ضروری است.

فصل چهارم: اندونزی – سیاست، اصلاحات و معجزه آسیایی

الهه فابریکی اورنگ در این فصل از کتاب «نقش سیاست در تحولات اقتصادی کشورها»، خواننده را به مجمع الجزایر اندونزی می برد؛ کشوری که تجربه منحصر به فردی از تحولات اقتصادی و سیاسی را پشت سر گذاشته و لقب «معجزه آسیایی» را یدک می کشد. این فصل به تفصیل به چگونگی تبدیل شدن اندونزی از یک کشور فقیر و ناپایدار به یک قدرت اقتصادی نوظهور می پردازد.

نقاط قوت و پتانسیل ها: نگاهی به ویژگی های اندونزی

اندونزی با جمعیتی عظیم، منابع طبیعی فراوان و موقعیت جغرافیایی استراتژیک در جنوب شرق آسیا، از پتانسیل های بی نظیری برای توسعه برخوردار است. این کشور، بزرگترین اقتصاد جنوب شرق آسیا و یکی از اعضای گروه 20 به شمار می رود. ویژگی های جمعیتی جوان و بازار داخلی بزرگ، اندونزی را به مقصدی جذاب برای سرمایه گذاری خارجی تبدیل کرده است. نویسنده با اشاره به این نقاط قوت، بستر لازم برای درک تحولات بعدی را فراهم می آورد.

تحول اندونزی: از سوکارنو تا دولت نظم نوین

مسیر توسعه اندونزی، شامل دوران های مختلف سیاسی و اقتصادی است. از دوران سوکارنو، که با سیاست های ملی گرایانه و انزوای اقتصادی همراه بود، تا روی کار آمدن سوهارتو و آغاز دوره «دولت نظم نوین». در دوره سوکارنو، اندونزی با چالش های اقتصادی جدی و عدم ثبات سیاسی دست و پنجه نرم می کرد. اما با روی کار آمدن سوهارتو در سال 1966، دوران جدیدی از سیاست گذاری های توسعه محور آغاز شد.

«دولت نظم نوین» سوهارتو، با وجود ماهیت اقتدارگرایانه، برنامه های اصلاحات اقتصادی گسترده ای را به اجرا درآورد. این سیاست ها شامل جذب سرمایه خارجی، تثبیت اقتصاد کلان، توسعه زیرساخت ها و تمرکز بر صادرات بود. نتیجه این اقدامات، رشد سریع و پایدار اقتصادی بود که به <معجزه اندونزیایی> شهرت یافت. نویسنده با دقت به تحلیل سیاست هایی می پردازد که منجر به این رشد چشمگیر شدند.

بحران مالی آسیا، سقوط سوهارتو و اصلاحات پس از آن

معجزه اندونزیایی تا زمان بحران مالی آسیا در سال 1997 ادامه داشت. این بحران، ضربه مهلکی به اقتصاد اندونزی وارد کرد و در نهایت منجر به سقوط سوهارتو در سال 1998 شد. پس از سوهارتو، اندونزی وارد دوران دموکراسی شد و با چالش های بازسازی اقتصادی و سیاسی مواجه گشت.

الهه فابریکی اورنگ در ادامه، نقش ریاست جمهوری های پس از سوهارتو، از باکارالدین یوسف حبیبی، عبدالرحمان وحید و مگاواتی سوکارنوپوتری، تا سوسیلو بامبانگ یودهویونو و جوکو ویدودو را در ادامه مسیر توسعه و دموکراسی سازی اندونزی بررسی می کند. هر یک از این دولت ها با چالش ها و فرصت های خاص خود روبرو بودند، اما تلاش برای حفظ ثبات اقتصادی و پیشبرد اصلاحات دموکراتیک، وجه مشترک آن ها بود. تجربه اندونزی نشان می دهد که <بحران ها می توانند بستر لازم را برای اصلاحات عمیق و تغییرات بنیادی فراهم آورند، به شرطی که اراده سیاسی برای پذیرش و اجرای این تغییرات وجود داشته باشد.>

اندونزی در حال حاضر، یکی از اقتصادهای بزرگ و پویا در منطقه و جهان است و درس های ارزشمندی درباره تاب آوری اقتصادی، اهمیت اصلاحات نهادی و نقش رهبری در مواجهه با چالش های پیچیده ارائه می دهد.

فصل پنجم: کره جنوبی – الگوی کامل دولت توسعه گرای غیردموکراتیک

فصل پنجم کتاب «نقش سیاست در تحولات اقتصادی کشورها»، خواننده را به یکی از درخشان ترین داستان های موفقیت اقتصادی جهان می برد: کره جنوبی. این بخش به تفصیل، تحول خیره کننده کره از کشوری جنگ زده و فقیر به یکی از پیشروترین اقتصادهای صنعتی و فناوری جهان را بررسی می کند و بر نقش محوری سیاست و دولت در این مسیر تأکید می ورزد.

کره دیروز و امروز: یک دگرگونی بی نظیر

کره جنوبی در اواسط قرن بیستم، کشوری ویران شده از جنگ، با منابع طبیعی محدود و آینده ای نامعلوم بود. اما در چند دهه، این کشور توانست با سرعتی باورنکردنی به یکی از قدرت های اقتصادی و صنعتی جهان تبدیل شود. این «معجزه رودخانه هان»، الگویی برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه در آسیا و سایر نقاط جهان شد. الهه فابریکی اورنگ در این بخش، ابعاد مختلف این تحول را از منظر اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و فناوری کاوش می کند.

نقش سیاست در تحول و عوامل موفقیت اقتصادی

نویسنده بر این نکته تأکید دارد که <موفقیت کره جنوبی، بیش از هر چیز، محصول یک دولت توسعه گرای قدرتمند و هدفمند بود که با برنامه ریزی دقیق و اجرای سیاست های بلندمدت، اقتصاد کشور را هدایت کرد.> این دولت ها، به ویژه در دوران پارک چونگ هی، با رویکردی غیردموکراتیک اما توسعه محور، نقش فعالی در شکل دهی به ساختار صنعتی، حمایت از صنایع استراتژیک و هدایت سرمایه گذاری ها ایفا کردند. جمهوری های مختلفی که کره جنوبی در طول تاریخ خود تجربه کرده است، هر یک تأثیری بر تغییر ساختار بازارها و جهت گیری های اقتصادی داشتند.

از جمله مهم ترین عوامل موفقیت اقتصادی کره جنوبی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تکنولوژی و تحقیق و توسعه (R&D): سرمایه گذاری های گسترده در تحقیق و توسعه، به کره جنوبی امکان داد تا در حوزه های فناوری پیشرفته مانند الکترونیک، خودروسازی و ارتباطات، به یک پیشرو جهانی تبدیل شود.

• جائبول ها (Chaebols): شرکت های بزرگ خانوادگی مانند سامسونگ، هیوندای و ال جی، با حمایت دولت، نقش محوری در رشد و توسعه صنایع مختلف ایفا کردند.

• همکاری دولت و بخش خصوصی: رابطه نزدیک و همکاری استراتژیک بین دولت و شرکت های بزرگ، در برنامه ریزی صنعتی و اجرای سیاست های توسعه ای بسیار مؤثر بود.

• سرمایه گذاری در آموزش و نیروی انسانی: ارتقاء سطح آموزش و پرورش و تربیت نیروی انسانی ماهر، زیربنای توسعه فناوری و صنعتی کره شد.

• تأثیر ژاپن: همسایگی و گاه رقابت با ژاپن، به عنوان یک مدل توسعه صنعتی، تأثیر قابل توجهی بر رویکردهای توسعه ای کره جنوبی داشت.

سهم فرهنگ و هنر در توسعه کره

نویسنده در این بخش، علاوه بر عوامل اقتصادی و سیاسی، به نقش عوامل غیر اقتصادی مانند فرهنگ و هنر نیز اشاره می کند. <استفاده هوشمندانه از فرهنگ پاپ کره ای (کی پاپ و درام های کره ای) و گردشگری، به عنوان یک ابزار قدرتمند برای افزایش نفوذ فرهنگی و اقتصادی کره در جهان عمل کرده است.>

درس نهایی از تجربه کره جنوبی این است که <حتی در غیاب یک ساختار دموکراتیک کامل در مراحل اولیه، یک دولت متمرکز و توسعه گرا می تواند با رویکردهای صحیح، مسیر توسعه اقتصادی را به سرعت هموار کند.> با این حال، نویسنده اشاره می کند که برای پایداری توسعه و عبور از بحران هایی مانند بحران صندوق بین المللی پول در سال 1997، نیاز به اصلاحات سیاسی و نهادی نیز هست.

نتیجه گیری: درس های مشترک و پیام نهایی کتاب

در پایان این سفر تحلیلی از میان صفحات کتاب «نقش سیاست در تحولات اقتصادی کشورها»، می توانیم به جمع بندی دیدگاه های اصلی الهه فابریکی اورنگ بپردازیم و درس های مشترک از تجربیات ایران، ترکیه، برزیل، اندونزی و کره جنوبی را استخراج کنیم. این کتاب، با تأکید بر نقش محوری سیاست و حکمرانی در تحولات اقتصادی، نشان می دهد که توسعه اقتصادی یک پدیده صرفاً مالی یا تکنولوژیکی نیست، بلکه ریشه های عمیقی در تصمیمات سیاسی، ساختارهای نهادی و حتی نگرش های فرهنگی دارد.

خلاصه دیدگاه های اصلی و مقایسه تجربیات

استدلال اصلی نویسنده این است که هیچ کشوری نمی تواند بدون یک اراده سیاسی قوی و سیاست گذاری های هوشمندانه، به توسعه پایدار دست یابد. هرچند مسیر توسعه این کشورها متفاوت بوده است، اما شباهت های قابل توجهی در تجربیات آن ها وجود دارد:

• نقش دولت توسعه گرا: در کشورهایی مانند کره جنوبی و اندونزی در دوران نظم نوین، نقش فعال دولت در هدایت اقتصاد، حمایت از صنایع استراتژیک و سرمایه گذاری در زیرساخت ها، عامل کلیدی موفقیت بود. حتی در ترکیه نیز، اصلاحات پس از بحران با حمایت دولت همراه بود.

• اصلاحات نهادی و ساختاری: بحران های اقتصادی (مانند ترکیه و اندونزی) اغلب زمینه ساز اصلاحات عمیق و ضروری نهادی شدند. برزیل نیز با وجود چالش ها، از طریق اصلاحات مالیاتی و اجتماعی توانست به رشد دست یابد.

• اهمیت نیروی انسانی و فناوری: سرمایه گذاری در آموزش، تحقیق و توسعه (R&D) و بهره وری نیروی انسانی، به ویژه در کره جنوبی، به عنوان یک موتور محرک برای رشد اقتصادی عمل کرده است.

• مواجهه با چالش های پوپولیستی و فساد: بسیاری از این کشورها در برهه ای با چالش های ناشی از رقابت های سیاسی پوپولیستی و فساد مواجه بوده اند که بر بی ثباتی اقتصادی دامن زده است.

پیام نهایی خلاصه کتاب نقش سیاست در تحولات اقتصادی کشورها بسیار واضح است: توسعه، محصول اتفاق یا رهبران کاریزماتیک تنها نیست؛ بلکه حاصل یک فرآیند پیچیده و چندوجهی است که در آن، سیاست گذاری های کلان، ساختارهای نهادی، و مشارکت فعال مردم، نقشی تعیین کننده ایفا می کنند. کشورها برای عبور از بحران ها و رسیدن به پله های بالاتر توسعه، نیازمند یک بازبینی عمیق در نگرش ها و راهبردهای خود هستند.

اهمیت تغییر نگرش و نکات کاربردی

الهه فابریکی اورنگ بار دیگر بر لزوم <باور به ظرفیت های داخلی و تغییر راهبردی در نگاه به اقتصاد سیاسی> تأکید می کند. این تغییر نگرش، باید از سطح مسئولان و نخبگان آغاز شود و به عموم مردم گسترش یابد. تنها با درک اینکه توسعه اقتصادی یک فرایند پویا و مبتنی بر انتخاب های سیاسی است، می توان به آینده ای بهتر امید داشت. این کتاب به ما می آموزد که فرصت های بالقوه همیشه وجود دارند، اما تبدیل آن ها به واقعیت نیازمند اراده، برنامه ریزی و همکاری است.

برای سیاست گذاران، پژوهشگران و عموم مردم، این اثر درس های عملی فراوانی دارد. از اهمیت ثبات در سیاست گذاری گرفته تا ضرورت مبارزه با فساد و سرمایه گذاری در نیروی انسانی و فناوری، همه و همه عواملی هستند که در داستان موفقیت یا شکست کشورها نقش آفرینی می کنند. این کتاب نه تنها یک تحلیل از گذشته است، بلکه یک نقشه راه برای آینده نیز می تواند باشد؛ آینده ای که در آن، سیاست و اقتصاد در هماهنگی با یکدیگر، مسیر توسعه پایدار را هموار می سازند.

---