سرمایه اجتماعی باعث افزایش خلاقیت می شود

در یک پژوهش مطرح شد؛

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری نتکانف سرمایه اجتماعی به عنوان یک پدیده اجتماعی باعث بروز خلاقیت ایده پروری تسهیل رفتار های نوآورانه و ریسک پذیری در سازمان می شود.

پژوهشگران در مقاله ای با عنوان «بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر خلاقیت کارکنان در صنایع ریخته گری ایران» به این موضوع پرداخته اند که برای آنکه بتوان در دنیای متلاطم و متغییر امروز به حیات ادامه داد بایست از خلاقیت و نوآوری به عنوان کلید بقای سازمان ها نام برد زیرا مدیران سازمان ها برای سازگاری با تغییرات و تحولات محیط ناگزیرند راهکار های بدیع را امتحان کنند.

* نقش خلاقیت در بهره وری سازمان ها

صنعت کنونی ما نشان دهنده بضاعت کم سازمان ها در مقابله با مسائل و مشکلات سازمانی می باشد. 

به زعم این پژوهش دنیای امروز پر از پیچیدگی هایی است که سازمان ها را در زمینه رشد و تعالی با مشکلات عدید ه ای رو به رو ساخته و مدیران را به عنوان برنامه ریزان سازمان دهندگان و رهبران قافله بشریت با چالش های فراوان رو به رو کرده است. صنعت کنونی ما نشان دهنده بضاعت کم سازمان ها در مقابله با مسائل و مشکلات سازمانی می باشد. 

در این پژوهش آمده است که در این بین نقش سرمایه اجتماعی و خلاقیت به عنوان دو عامل مهم تأثیر گذار بر بهره وری و اثربخشی حائز اهمیت است و بر بالندگی سازمان افزایش کیفیت تولیدات و خدمات موفقیت در رقابت افزایش انگیزش کارکنان رضایت شغلی کاهش هزینه ها ضایعات و اتلاف منابع تنوع تولیدات کاهش بوروکراسی اداری و پشت میز نشینی اثر دارد و مشوق عمل گرایی است که نیازمند بررسی و مطالعه بیشتری است.

* ابعاد خلاقیت

این پژوهش توضیح می دهد که خلاقیت دارای چهار بعد یا ویژگی به این شرح می باشد:

• سیالی یا روانی؛ که عبارت است از توانایی برقراری رابطه معنادار بین فکر و اندیشه و بیان که بر اساس تعداد افکار یا راه حل ها در یک زمان مشخص اندازه گیری می شود.
• اصالت یا ابتکار؛ توانایی تفکر به شیوه غیرمتداول و خلاف عادت رایج است که همراه با جواب های غیر معمول عجیب و زیرکانه است.
• انعطاف پذیری؛ اشاره به توانایی تفکر به طُرق مختلف برای حل یک مسئله جدید است.
• بسط؛ شامل توانایی توجه به جزئیات در حین انجام یک فعالیت می باشد.

به زعم این پژوهش از طرفی سرمایه اجتماعی به نسبت مفهوم جدیدی است که به تازگی وارد ادبیات علوم اقتصادی شده که توانسته است در مدت زمان کوتاهی جایگاه مناسبی در مباحث توسعه پیدا و سهم به سزایی در تبیین مسائل توسعه کسب نماید که نشان از اهمیت کاربرد این مفهوم در معادلات علوم انسانی دارد.

با توجه به نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش هر چند از نظر میانگین خلاقیت کارکنان به حد متوسط نزدیک است ولی هنوز با شرایط لازم برای خلاقیت کارکنان ایده آل فاصله دارد و برای بهبود آن می توان پیشنهاد هایی ارائه نمود که اهم آنها عبارتند از:

• شناسایی عوامل تأثیر گذار در رشد خلاقیت کارکنان و حذف یا تقویت آنها توسط مدیران؛
• برگزاری دوره های آموزشی شناخت روش های پرورش خلاقیت؛
• پیشنهاد می شود مدیران از طریق ایجاد نظام پیشنهادات و اتاق های فکر ایده ها؛
• تجربه های موفق یا ناموفق راهکار ها و نوآوری ها و استراتژی های جدید در این حوزه را جمع آوری و مورد بررسی قرار دهند.

* ابعاد ساختار اجتماعی

از دیدگاه پژوهشگران این پژوهش درباره ابعاد سرمایه اجتماعی تحقیقات بی شماری صورت پذیرفته است که جنبه های سرمایه اجتماعی را شامل ساختاری شناختی و ارتباطی معرفی نموده اند.

به گفته این پژوهش تحقیقات متعددی اشاره داشته اند که وجود سرمایه اجتماعی غنی در میان افراد بر خلاقیت آنها در سازمان تأثیرگذار است. از طرفی دیگر این تأثیرات باعث می شود که عملکرد سازمان در نتیجه افزایش خلاقیت در بین افراد بالا رود.

در این پژوهش پیشنهاد هایی مربوط به سرمایه اجتماعی بیان شده است؛ ازجمله:

• برنامه ریزی برای غنی سازی فرهنگ اجتماعی و سازمانی
• تشویق و تشکیل گروههاوانجمن های تخصصی در سازمان
• احساس مسئولیت اجتماعی
• استفاده از شاخص های سرمایه اجتماعی در سیستم های ارزیابی عملکرد
• آموزش کارکنان
• به کار گیری از رویه های استخدامی کهدرآن تنها به تخصص افراد دقت نشود بلکه به اجتماعی بودن فرد یعنی توانایی فرد در ارتباط برقرار کردن با دیگران وعلاقه فرد به کارگروهی نیزدقت نمایند.

در پایان یافته های این پژوهش نشان می دهد که سازمان ها برای رقابت در دنیای پرتلاطم کنونی و حفظ موجودیت و امید به پیشرفت در آینده نیازمند کارکنانی خلاق هستند و با داشتن این گنجینه با ارزش است که می توانند خود را با شرایط جدید وفق دهند و همگام با دگرگونی ها به پیش روند.

به عنوان جمع بندی در این پژوهش آمده است که ابعاد شناختی ارتباطی و ساختاری سرمایه اجتماعی کارکنان باعث افزایش تسهیم دانش ایجاد کانال های ارتباطی و تسهیل رفتار مشارکتی در بین آنها باعث ایجاد خلاقیت و شکوفایی شده و تعاملات افراد سازمان از جنبه های ساختاری تأثیر معناداری بر بهبود وضعیت کارآفرینی افراد دارد.

این پژوهش به کوشش بهزاد شوقی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه باشگاه پژوهشگران جوان ساوه) و همکاران ایشان انجام شده است.