کسری تجارت غیرنفتی به 16.8 میلیارد دلار رسید

بر اساس آمار گمرک کسری تجارت غیرنفتی در سال گذشته به 16.8 میلیارد دلار رسیده که این عدد نسبت به سال قبل از آن 2.6 برابر و نسبت به سال 1400 حدود 3.7 برابر شده است.

به گزارش نتکانف، بر اساس اطلاعاتی که از سوی گمرک ایران منتشر شده، صادرات کشور در سال 1402 بدون احتساب صادرات برق، نفت، خدمات فنی مهندسی و تجارت چمدانی 49.4 میلیارد دلار بوده که نسبت به سال قبل از آن 8.9 درصد کاهش داشته است. همچنین مجموع صادرات کشور با احتساب نفت، برق، تجارت چمدانی 86.9 میلیارد دلار بوده است.

در این میان مجموع واردات کشور (با احتساب واردات 1.9 میلیارد دلاری شمش طلای استاندارد) در سال گذشته به 66.3 میلیارد دلار رسیده است.

بر این اساس تراز تجاری سال 1402 با احتساب صادرات نفت خام، خدمات فنی مهندسی و برق بیش از 20.6 میلیارد دلار بوده، اما تراز تجاری غیرنفتی (یعنی بدون احتساب نفت خام، خدمات فنی و مهندسی و برق) به حدود منفی 16.8 میلیارد دلار رسیده است.

این در حالی است که کسری تراز تجاری غیرنفتی کشور در سال های 1400 و 1401 به ترتیب 4.5 و 6.4 میلیارد دلار بوده که نشان می دهد کسری تراز تجاری کشور در سال 1402 نسبت به سال قبل از آن 2.6 برابر و نسبت به سال 1400 حدود 3.7 برابر شده است.

دلایل تشدید کسری تراز تجاری غیرنفتی

به طور کلی در ماه های اخیر آمارها حاکی از روند نزولی ارزش صادرات غیرنفتی بوده و مسیولان دولتی معتقدند در ماه های اخیر بخش مهمی از کسری های تراز تجاری غیر نفتی ناشی از کاهش قیمت های جهانی به ویژه در حوزه محصولات پتروشیمی بوده که بخش عمده ای از صادرات غیرنفتی ایران را تشکیل می دهد.

آمار گمرک هم نشان می دهد که سال گذشته 48.8 میلیون تن کالاهای پتروشیمی به ارزش 19.4 میلیارد دلار از کشور صادر شده که ارزش آن ها نسبت به سال 1401 کاهش 28.6 درصدی داشته است. علت این وضعیت هم، کاهش قیمت متوسط اقلام صادراتی پتروشیمی از 496 دلار در سال 1401 به 398 دلار در سال 1402 بوده که یعنی متوسط قیمت محصولات پتروشیمی کاهش حدود 20 درصدی داشته است. بر این اساس اگر حجم صادر شده در سال 1402 با متوسط قیمت سال 1401 صورت می گرفت، ارزش صادرات اقلام پتروشیمی به جای 19 میلیارد دلار به 24 میلیارد دلار می رسید.

علاوه بر این مهدی ضیغمی -رییس سازمان توسعه تجارت- در یکی از نشست های شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی استان تهران گفته بود که علت اصلی افزایش وزنی واردات و کاهش ارزش صادرات در 9 ماهه سال گذشته، بیش اظهاری واردات و کم اظهاری صادرات است. در اصل طبق گفته های او بیش اظهاری ها و کم اظهاری ها و همچنین کارت های اجاره ای ناشی از چندنرخی بودن ارز است.

اما به نظر می رسد بخش خصوصی نظر دیگری دارد؛ بر اساس گزارش معاونت بررسی های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران، تحت عنوان «وابستگی به بازارهای محدود و خام فروشی، چالش اساسی صادرات غیرنفتی ایران طی دهه اخیر»، صادرات غیرنفتی ایران در سال های گذشته با چالش های متعددی روبه رو بوده و وابستگی به تعداد محدودی از مقاصد صادراتی و تمرکز بر صادرات کالاهای اولیه دو مشکل اساسی در این زمینه هستند؛ چراکه این امر نه تنها ریسک اقتصادی را افزایش می دهد بلکه مانع از توسعه پایدار و ایجاد اشتغال می شود.

به طور کلی وابستگی به بازارهای محدود و خام فروشی دو چالش اساسی در مسیر توسعه صادرات غیرنفتی ایران هستند. برای حل این مشکل لازم است با اتخاذ سیاست های مناسب تنوع در مقاصد صادراتی و محصولات صادراتی افزایش یابد.

پایان خبر نتکانف