گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج

هنگامی که زندگی مشترک به بن بست می رسد و مرد تصمیم به جدایی می گیرد، فرآیند قانونی پیچیده ای آغاز می شود که مرحله کلیدی آن، دریافت گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج است. این گواهی به معنای تایید دادگاه بر این است که تلاش ها برای آشتی و ادامه زندگی مشترک به نتیجه نرسیده و به مرد اجازه می دهد تا با پرداخت حقوق قانونی همسرش، رسماً اقدام به ثبت طلاق کند.

طلاق، یکی از راه های دشوار و پرچالش برای پایان دادن به زندگی مشترک است که در قوانین خانواده ایران پیش بینی شده است. این مسیر، چه به درخواست زن باشد، چه توافقی و چه به درخواست مرد، همواره با ملاحظات قانونی و عواقب مالی و عاطفی بسیاری همراه است. اما زمانی که مردی متقاضی طلاق همسر خود می شود، با تکیه بر حق شرعی و قانونی خود، می بایست مراحلی را طی کند که در نهایت به صدور گواهی عدم امکان سازش منجر خواهد شد. این فرآیند، نه تنها شامل مراحل اداری و قضایی است، بلکه نیازمند آگاهی کامل از حقوق و تکالیف مالی و غیرمالی مربوط به زوجه و فرزندان است.

مسیر دریافت گواهی عدم امکان سازش برای مردان متقاضی طلاق، ممکن است در نگاه اول دشوار و سردرگم کننده به نظر برسد. اما با داشتن اطلاعات دقیق و گام به گام، می توان این مسیر را با آگاهی و اطمینان بیشتری طی کرد. در این مقاله، قصد داریم تا این فرآیند را از ابتدا تا انتها، با جزئیات کامل و با نگاهی به ابهامات رایج، برای شما روشن سازیم تا مردانی که در این شرایط قرار گرفته اند، بتوانند با دیدی باز و اطلاعاتی جامع، تصمیمات درستی اتخاذ کنند و خود را برای هر مرحله از این جدایی آماده سازند.

گواهی عدم امکان سازش چیست؟ نگاهی به ماهیت حقوقی آن

در نظام حقوقی ایران، هنگامی که صحبت از طلاق به میان می آید، مفاهیم و اسناد حقوقی متعددی مطرح می شوند که هر یک جایگاه و کاربرد خاص خود را دارند. یکی از این اسناد حیاتی، به ویژه زمانی که مرد متقاضی طلاق است، گواهی عدم امکان سازش است. این گواهی، ماهیتی متفاوت از «حکم طلاق» دارد و در واقع، تصمیمی از سوی دادگاه است که عدم امکان ادامه زندگی مشترک و سازش بین زوجین را تأیید می کند.

به بیان ساده، گواهی عدم امکان سازش، اجازه و مجوزی است که دادگاه خانواده پس از بررسی های لازم، از جمله ارجاع به مشاوره و داوری، و اطمینان از عدم وجود راهی برای ادامه زندگی زناشویی، صادر می کند. این گواهی، راه را برای ثبت رسمی طلاق در دفاتر رسمی ازدواج و طلاق هموار می سازد. مبنای قانونی صدور این گواهی، عمدتاً ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی است که به مرد حق طلاق داده است، اما با این قید که می بایست حقوق مالی زوجه را پرداخت کند و مراحل قانونی را طی نماید. همچنین، قانون حمایت خانواده، به ویژه ماده ۲۷ آن، بر لزوم ارجاع اختلافات به داوری و تلاش برای صلح تأکید دارد که این فرآیند در نهایت به صدور همین گواهی منجر می شود.

صدور گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج، به این دلیل است که حق طلاق اساساً در اختیار مرد قرار دارد و دادگاه در این موارد، نیازی به بررسی علت طلاق یا عسر و حرج ندارد؛ بلکه صرفاً بر انجام تکالیف قانونی مرد و عدم امکان سازش زوجین متمرکز می شود. این امر، تفاوت اساسی این نوع طلاق را با مواردی که زن به دلیل عسر و حرج یا شروط ضمن عقد، درخواست طلاق می دهد و منجر به صدور «حکم طلاق» می شود، آشکار می سازد.

تفاوت گواهی عدم امکان سازش با حکم طلاق: مقایسه ای جامع

گرچه هر دو اصطلاح گواهی عدم امکان سازش و حکم طلاق در زمینه انحلال نکاح کاربرد دارند، اما تفاوت های ماهوی و اجرایی مهمی بین آن ها وجود دارد که برای درک صحیح فرآیند طلاق ضروری است. شناخت این تفاوت ها به شما کمک می کند تا با آمادگی و آگاهی بیشتری مراحل قانونی را طی کنید.

ویژگی	گواهی عدم امکان سازش	حکم طلاق
مرجع صدور	دادگاه خانواده (پس از تلاش برای سازش و داوری)	دادگاه خانواده (پس از رسیدگی به ماهیت دعوا و اثبات موارد)
ماهیت	تایید عدم امکان سازش و اجازه ثبت طلاق (برای طلاق رجعی)	دستور قطعی دادگاه مبنی بر جدایی (برای طلاق بائن)
مدت اعتبار	۳ ماه از تاریخ ابلاغ	۶ ماه از تاریخ ابلاغ
موارد صدور اصلی	طلاق به درخواست زوج، طلاق توافقی، طلاق به درخواست زوجه با وکالت در طلاق	طلاق به درخواست زوجه به دلیل عسر و حرج، عدم تمکین خاص یا عام، شروط ضمن عقد
نحوه اعتراض و تجدید نظرخواهی	اصولاً به ماهیت گواهی (حق طلاق مرد) نمی توان اعتراض کرد؛ اما به مفاد مالی و غیرمالی آن می توان اعتراض نمود.	قابل اعتراض (تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی) به رأی دادگاه از سوی هر دو طرف است.
نیاز به ارجاع به مشاوره	اجباری است (سامانه تصمیم)	در اکثر موارد اجباری است.
نیاز به ارجاع به داوری	اجباری است (ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده)	اجباری است (ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده)
ثبت طلاق	با ارائه گواهی به دفترخانه، هر یک از طرفین می توانند اقدام کنند.	پس از قطعی شدن حکم و طی مراحل قانونی، زوجین یا وکیل آن ها می توانند اقدام کنند.

شناخت تفاوت های بنیادین میان گواهی عدم امکان سازش و حکم طلاق، برای هر فردی که درگیر پرونده طلاق است، حیاتی است. گواهی، صرفاً تأیید می کند که تلاش ها برای آشتی بی نتیجه مانده و اجازه ثبت طلاق را می دهد؛ در حالی که حکم طلاق، دستور مستقیم دادگاه برای جدایی است و معمولاً پس از اثبات تقصیر یا شرایط خاص صادر می شود.

شرایط و الزامات طلاق به درخواست مرد برای دریافت گواهی عدم امکان سازش

طلاق به درخواست مرد، از حقوقی است که قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران به مرد داده است. این حق در ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی تصریح شده و به مرد اجازه می دهد تا با رعایت شرایط مقرر، همسر خود را طلاق دهد. این ماده بیان می کند: «مرد می تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید.» اما این حق مطلق، مستلزم رعایت تشریفات و تکالیفی است که در قانون حمایت خانواده نیز به آن ها اشاره شده است.

اولین و مهم ترین شرط برای صدور گواهی عدم امکان سازش به درخواست مرد، تعیین تکلیف و پرداخت تمامی حقوق مالی زوجه است. این حقوق شامل مهریه، نفقه ایام عده، اجرت المثل ایام زوجیت، نحله، و در صورت وجود شرط تنصیف دارایی (تقسیم تا ۵۰ درصد دارایی مرد که در زمان زندگی مشترک بدست آمده است)، نصف دارایی اکتسابی می شود. دادگاه قبل از صدور گواهی، اطمینان حاصل می کند که این حقوق یا پرداخت شده اند، یا ترتیبات پرداخت آن ها (مانند تقسیط مهریه پس از پذیرش اعسار) فراهم آمده است.

دومین الزام، ارجاع پرونده به داوری است. ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده، دادگاه ها را مکلف می کند که پس از ثبت دادخواست طلاق، موضوع را به داوری ارجاع دهند. هدف از داوری، تلاش برای ایجاد صلح و سازش میان زوجین است. داوران که معمولاً از بستگان آگاه و مورد اعتماد طرفین هستند، یا در صورت عدم معرفی، توسط دادگاه انتخاب می شوند، با زوجین گفتگو کرده و نتیجه تلاش های خود را به دادگاه گزارش می دهند.

سومین الزام، شرکت در جلسات مشاوره خانواده است. طبق سامانه تصمیم (سامانه ثبت درخواست طلاق)، زوجین قبل از ارجاع پرونده به دادگاه، باید در جلسات مشاوره اجباری مراکز مشاوره بهزیستی شرکت کنند. هدف این جلسات، بررسی ریشه های اختلاف، تلاش برای سازش و در صورت عدم امکان، آماده سازی زوجین برای جدایی و کاهش آسیب های ناشی از آن است. گواهی عدم انصراف از طلاق یا گواهی عدم امکان سازش از این مراکز، پیش نیاز ارائه دادخواست به دادگاه است.

همچنین، اهمیت عدم سوءاستفاده از حق طلاق توسط مرد نیز نکته ای حقوقی و اخلاقی است. گرچه این حق در اختیار مرد است، اما دادگاه ها به این موضوع توجه دارند که طلاق نباید صرفاً برای آزار و اذیت زوجه یا به بهانه های بی اساس صورت گیرد. اگرچه قانون تصریح کرده است که مرد می تواند هر زمان که بخواهد همسرش را طلاق دهد، اما این حق، مسئولیت هایی را نیز به همراه دارد که رعایت آن ها برای صدور گواهی عدم امکان سازش، الزامی است.

مراحل گام به گام دریافت گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج

زمانی که مردی تصمیم به طلاق می گیرد، مسیری قانونی را باید طی کند که شامل چندین مرحله مشخص و دقیق است. این مراحل به گونه ای طراحی شده اند که ضمن حفظ حق مرد برای طلاق، حقوق زن و فرزندان نیز تأمین شود و در حد امکان، فرصتی برای سازش فراهم آید. این فرآیند با ثبت دادخواست آغاز شده و با صدور گواهی عدم امکان سازش به پایان می رسد.

گام اول: ثبت دادخواست طلاق

اولین قدم در فرآیند طلاق به درخواست مرد، ثبت دادخواست طلاق در یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. مرد یا وکیل او باید با مراجعه به این دفاتر، دادخواستی با عنوان «درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج» تنظیم و ثبت کند. مدارک مورد نیاز برای این مرحله شامل اصل سند ازدواج (عقدنامه)، شناسنامه، کارت ملی متقاضی و در صورت وجود وکیل، وکالتنامه وکیل است. پس از ثبت دادخواست، هزینه های دادرسی نیز باید پرداخت شود. این دادخواست، نقطه آغاز رسمی فرآیند طلاق خواهد بود.

گام دوم: فرآیند مشاوره خانواده (سامانه تصمیم)

پس از ثبت دادخواست اولیه در دفاتر خدمات قضایی، پرونده به سامانه تصمیم ارجاع داده می شود. در این مرحله، مرد متقاضی طلاق باید در سامانه تصمیم (سامانه ثبت درخواست طلاق) ثبت نام کرده و نوبت جلسات مشاوره خانواده را اخذ کند. حضور در این جلسات برای هر دو طرف (زوج و زوجه) اجباری است. هدف از این مشاوره ها، بررسی دقیق ریشه های اختلافات، ارائه راهکارهای احتمالی برای حل مشکلات و در نهایت، تلاش برای ایجاد سازش میان زوجین است. مشاوران پس از برگزاری حداقل پنج جلسه مشاوره، در صورت عدم سازش، گواهی مبنی بر «عدم انصراف از طلاق» یا «عدم امکان سازش» را صادر می کنند. این گواهی برای ادامه فرآیند طلاق در دادگاه الزامی است.

گام سوم: تشکیل پرونده در دادگاه خانواده

پس از دریافت گواهی از مرکز مشاوره بهزیستی، پرونده از طریق دفاتر خدمات قضایی به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع داده می شود. دادگاه خانواده، پس از وصول پرونده، وقت رسیدگی تعیین کرده و ابلاغیه های لازم را به هر دو طرف (زوج و زوجه) ارسال می کند تا در تاریخ مقرر در جلسه دادگاه حاضر شوند. این مرحله، آغاز رسیدگی قضایی به پرونده طلاق است.

گام چهارم: ارجاع به داوری (ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده)

یکی از مراحل مهم و اجباری در پرونده طلاق، ارجاع آن به داوری است. طبق ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده، دادگاه موظف است در صورت عدم سازش زوجین در جلسات مشاوره، پرونده را به دو داور (یکی از سوی زوج و دیگری از سوی زوجه) ارجاع دهد. این داوران که معمولاً از بستگان نزدیک و آگاه به امور خانواده هستند، تلاش می کنند تا دوباره میان زوجین صلح و سازش برقرار کنند. آن ها با هر دو طرف گفتگو کرده و در نهایت، گزارش نهایی خود را در خصوص امکان یا عدم امکان سازش به دادگاه ارائه می دهند. گزارش داوران در تصمیم نهایی دادگاه مؤثر خواهد بود.

گام پنجم: جلسه رسیدگی دادگاه و صدور گواهی عدم امکان سازش

پس از طی مراحل مشاوره و داوری، دادگاه خانواده با حضور زوجین یا وکلای آن ها، به پرونده رسیدگی می کند. در این جلسه، گزارش داوری مورد بررسی قرار می گیرد و هر یک از طرفین، فرصت دارند تا دفاعیات و خواسته های خود را مطرح کنند. دادگاه، با توجه به تمامی مدارک، شواهد، گزارش مشاوران و داوران، تصمیم نهایی را اتخاذ می کند. این تصمیم شامل تعیین تکلیف تمامی حقوق مالی و غیرمالی زوجه و فرزندان (مانند مهریه، نفقه، اجرت المثل، حضانت و ملاقات فرزندان) خواهد بود. پس از تعیین این موارد، دادگاه نهایتاً گواهی عدم امکان سازش را صادر می کند که به مرد اجازه می دهد تا برای ثبت طلاق به دفترخانه مراجعه کند.

تعیین تکلیف حقوق مالی زوجه در گواهی عدم امکان سازش به درخواست مرد

یکی از مهم ترین و حساس ترین بخش های فرآیند طلاق به درخواست مرد، تعیین تکلیف حقوق مالی زوجه است. قانون، مرد را مکلف کرده است که پیش از ثبت طلاق، حقوق مالی همسرش را پرداخت یا ترتیبات پرداخت آن را فراهم کند. این حقوق، پشتوانه مالی زن پس از جدایی محسوب می شوند و شامل موارد متعددی است که دادگاه در گواهی عدم امکان سازش، تکلیف آن ها را روشن می سازد.

مهریه

مهریه، اصلی ترین حق مالی زن در عقد نکاح است. در طلاق به درخواست مرد، اصل بر لزوم پرداخت تمام مهریه است. دادگاه، مرد را مکلف به پرداخت کامل مهریه می کند، مگر اینکه زن با اراده خود بخشی یا تمام آن را بذل (بخشش) کند که در این صورت طلاق از نوع خلع خواهد بود. اگر مرد توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، می تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را تقدیم دادگاه کند. در صورت پذیرش اعسار توسط دادگاه و اثبات ناتوانی مالی، مهریه به صورت اقساطی برای مرد تقسیط خواهد شد. باید توجه داشت که ثبت طلاق منوط به پرداخت مهریه یا رضایت زن یا تقسیط آن است.

نفقه ایام عده

پس از جاری شدن صیغه طلاق، زن وارد دوره «عده» می شود. عده، مدت زمانی است که زن نمی تواند مجدداً ازدواج کند و هدف از آن، عمدتاً مشخص شدن وضعیت بارداری زن است. در طلاق رجعی (که طلاق به درخواست مرد معمولاً از این نوع است)، پرداخت نفقه ایام عده بر عهده مرد است. دادگاه در گواهی عدم امکان سازش، مبلغ و مدت زمان پرداخت نفقه ایام عده را تعیین می کند.

اجرت المثل ایام زوجیت و نحله

اجرت المثل ایام زوجیت به مبلغی گفته می شود که زن در صورت انجام کارهایی در منزل همسر به دستور او، و نه با قصد تبرع (مجانی)، مستحق آن می شود. دادگاه پس از بررسی شواهد و در صورت احراز شرایط، مبلغی را به عنوان اجرت المثل تعیین می کند. در مواردی که شرایط تعلق اجرت المثل فراهم نباشد یا امکان محاسبه دقیق آن نباشد، دادگاه می تواند مبلغی را تحت عنوان «نحله» به زن پرداخت کند. نحله در واقع هدیه ای است که دادگاه به دلیل جدایی به زن پرداخت می کند تا جبران زحمات او در زندگی مشترک باشد.

نصف دارایی (تا ۵۰ درصد)

در صورتی که در سند ازدواج، شرط «تنصیف دارایی» (تا نصف اموال مرد که در ایام زندگی مشترک و با تلاش وی به دست آمده باشد) درج شده و به امضای زوجین رسیده باشد، دادگاه به درخواست زن، تا ۵۰ درصد از اموالی را که مرد در طول زندگی مشترک کسب کرده است، به زن اختصاص می دهد. تحقق این شرط، منوط به وجود آن در عقدنامه و نیز اثبات اکتساب دارایی در ایام زوجیت است. این موضوع یکی از مواردی است که در زمان طلاق می تواند بار مالی قابل توجهی برای مرد ایجاد کند.

نفقه معوقه و سایر دیون

اگر زن پیش از درخواست طلاق توسط مرد، نفقه معوقه ای را از شوهر خود مطالبه کرده باشد و حکم قضایی برای آن صادر شده باشد، یا دیون دیگری (مانند قرض) بر عهده مرد باشد که زن آن را مطالبه کند، دادگاه در گواهی عدم امکان سازش، تکلیف این موارد را نیز روشن خواهد کرد و مرد ملزم به پرداخت آن ها خواهد بود.

حضانت و ملاقات فرزندان در طلاق از طرف مرد

مسئله حضانت و ملاقات فرزندان، یکی از حساس ترین و مهم ترین بخش های هر پرونده طلاق است، به ویژه زمانی که طلاق به درخواست مرد صورت می گیرد. قانون، مصلحت طفل را بر هر امر دیگری ارجح می داند و تمامی تصمیمات مربوط به حضانت و ملاقات بر اساس این اصل اتخاذ می شود تا کمترین آسیب روحی به کودکان وارد آید.

بر اساس قوانین ایران، حضانت فرزندان تا هفت سالگی با مادر است، مگر اینکه دادگاه تشخیص دهد مادر صلاحیت لازم را ندارد یا مصلحت طفل به گونه ای دیگر ایجاب کند. پس از هفت سالگی، دادگاه با در نظر گرفتن مصلحت طفل و سایر شرایط، در مورد حضانت تصمیم گیری می کند. این بدان معناست که حضانت می تواند به پدر یا مادر واگذار شود، یا حتی به شخص ثالثی که از نظر دادگاه برای مصلحت کودک مناسب تر است. در طلاق به درخواست مرد نیز، این قوانین جاری است و مرد نمی تواند به صرف حق طلاق، حضانت فرزندان را به طور کامل و بدون قید و شرط بر عهده بگیرد یا از آن سلب کند.

دادگاه در گواهی عدم امکان سازش، تمامی ترتیبات مربوط به حضانت را مشخص می سازد. این ترتیبات شامل تعیین شخص حضانت کننده، زمان بندی دقیق و نحوه ملاقات والدینی که حضانت با آن ها نیست، با فرزندان است. به عنوان مثال، دادگاه می تواند تعیین کند که والد غیرحضانت کننده، هر هفته یا هر دو هفته یک بار، در روزهای مشخص و ساعات معین، در مکان مشخصی (مثلاً منزل یکی از والدین یا مرکز ملاقات فرزندان) با فرزندان خود ملاقات داشته باشد. این امر به حفظ ارتباط عاطفی فرزندان با هر دو والد کمک می کند و برای سلامت روان آن ها ضروری است.

همچنین، دادگاه در گواهی عدم امکان سازش، تکلیف هزینه حضانت و نفقه فرزندان را نیز مشخص می کند. نفقه فرزندان شامل هزینه های خوراک، پوشاک، مسکن، تحصیل، درمان و سایر نیازهای اساسی آن ها است و بر عهده پدر است، حتی اگر حضانت با مادر باشد. مبلغ نفقه با توجه به وضعیت مالی پدر و نیازهای فرزندان، توسط دادگاه تعیین و به صورت ماهیانه پرداخت می شود.

روند تعیین تکلیف حضانت و ملاقات فرزندان، نیازمند دقت و توجه فراوان از سوی دادگاه است. گاهی اوقات، دادگاه به نظرات کارشناسان روانشناسی یا مددکاران اجتماعی نیز رجوع می کند تا بهترین تصمیم ممکن برای آینده کودکان اتخاذ شود. مردانی که به دنبال طلاق هستند، باید از همان ابتدا با این واقعیت روبرو شوند که حقوق فرزندان و مصلحت آن ها، اولویت اصلی دادگاه خواهد بود و نمی توان این جنبه از طلاق را نادیده گرفت.

مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش و اقدامات پس از صدور

پس از طی تمامی مراحل قانونی، از ثبت دادخواست و مشاوره ها گرفته تا داوری و جلسات دادگاه، سرانجام دادگاه گواهی عدم امکان سازش را صادر می کند. اما صدور این گواهی به معنای ثبت فوری طلاق نیست و دارای مدت اعتبار مشخصی است که رعایت آن برای نهایی شدن جدایی حیاتی است.

مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش، سه ماه از تاریخ «ابلاغ» آن است. این نکته بسیار مهم است؛ تاریخ ابلاغ، نه تاریخ صدور گواهی توسط دادگاه. ابلاغ به معنای رسمی شدن اطلاع رسانی تصمیم دادگاه به طرفین پرونده است که معمولاً از طریق سامانه های الکترونیکی ابلاغ قضایی صورت می گیرد. این سه ماه، فرصتی است تا مرد متقاضی طلاق یا وکیل او، با در دست داشتن این گواهی به یکی از دفاتر رسمی ثبت طلاق مراجعه کرده و صیغه طلاق را جاری و آن را ثبت نماید.

یکی از مهم ترین عواقب عدم مراجعه به دفترخانه در مهلت مقرر، ابطال گواهی عدم امکان سازش است. اگر مرد در طول این سه ماه، گواهی را به دفترخانه ارائه ندهد و طلاق را ثبت نکند، این گواهی اعتبار خود را از دست می دهد و به اصطلاح، ابطال می شود. در چنین شرایطی، اگر مرد همچنان قصد طلاق داشته باشد، چاره ای جز شروع مجدد تمامی فرآیند از ابتدا، یعنی از ثبت دادخواست طلاق، نخواهد داشت. این امر می تواند هزینه بر و زمان بر باشد و به همین دلیل، دقت در رعایت مهلت سه ماهه از اهمیت بالایی برخوردار است.

وظیفه ارائه گواهی عدم امکان سازش به دفترخانه ثبت طلاق، بر عهده کسی است که گواهی به نفع او صادر شده است، یعنی در این مورد، مرد متقاضی طلاق یا وکیل قانونی او. پس از مراجعه به دفترخانه، تمامی حقوق مالی زوجه که در گواهی قید شده است (مانند مهریه، نفقه ایام عده و سایر دیون)، می بایست پرداخت یا ترتیبات قانونی برای پرداخت آن ها (مانند تقسیط مهریه) فراهم شود. تنها پس از تعیین تکلیف کامل این حقوق و با رضایت زوجه (یا در صورت عدم رضایت، با حکم دادگاه مبنی بر تقسیط و…)، امکان ثبت رسمی طلاق فراهم می شود.

در برخی موارد، ممکن است پس از صدور گواهی و حتی قبل از اتمام مهلت سه ماهه، زوجین به سازش برسند و تصمیم به ادامه زندگی مشترک بگیرند. در این حالت نیز گواهی نیازی به استفاده ندارد و پس از انقضای مهلت، خود به خود از اعتبار ساقط می شود. اما اگر پس از ابطال یک گواهی، زوجین مجدداً تصمیم به طلاق بگیرند، همانطور که اشاره شد، باید فرآیند جدیدی را آغاز کنند. این گواهی جدید، مستقل از گواهی قبلی بوده و با شرایط و زمان بندی جدید صادر خواهد شد.

اعتراض به گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج

موضوع اعتراض به گواهی عدم امکان سازش، به ویژه زمانی که طلاق به درخواست مرد صورت گرفته است، دارای ظرافت های حقوقی خاصی است که درک آن برای طرفین دعوا حائز اهمیت است. در نگاه اول، ممکن است این سوال پیش آید که آیا می توان به ماهیت این گواهی اعتراض کرد؟

در پاسخ باید گفت، از آنجا که مرد بر اساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی، حق طلاق دارد، به ماهیت گواهی عدم امکان سازش که صرفاً این حق را در چارچوب قانونی تأیید می کند، نمی توان اعتراض کرد. به عبارت دیگر، دادگاه در این نوع طلاق، به دنبال یافتن دلیل موجه برای طلاق از سوی مرد نیست؛ بلکه تنها بر این تمرکز دارد که آیا مرد تکالیف قانونی خود را (از جمله پرداخت حقوق مالی زوجه و طی مراحل مشاوره و داوری) انجام داده است یا خیر. بنابراین، زوجه نمی تواند صرفاً با این استدلال که مرد حق طلاق ندارد یا دلیل موجهی برای طلاق ارائه نکرده، به اصل صدور گواهی اعتراض کند.

اما این بدان معنا نیست که زوجه هیچ راهی برای اعتراض ندارد. اعتراض زوجه در این موارد، متوجه «مفاد» تعیین شده در گواهی است، نه «اصل» صدور آن. به این معنی که اگر زوجه نسبت به میزان مهریه، نفقه ایام عده، اجرت المثل ایام زوجیت، نحله، سهم الشرکه (در صورت وجود شرط تنصیف دارایی)، حضانت فرزندان، نحوه ملاقات آن ها یا هر یک از حقوق مالی و غیرمالی که در گواهی عدم امکان سازش تعیین شده است، اعتراض داشته باشد، می تواند درخواست تجدید نظرخواهی یا فرجام خواهی به مراجع قضایی بالاتر (دادگاه تجدیدنظر استان و دیوان عالی کشور) را ارائه دهد.

روند اعتراض و تجدید نظرخواهی به رای دادگاه در تعیین حقوق مالی و غیرمالی به این صورت است که زوجه (یا وکیل او) می بایست ظرف مهلت های قانونی (معمولاً ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی دادگاه بدوی)، دادخواست تجدیدنظرخواهی را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کند. دادگاه تجدیدنظر، پرونده را مجدداً بررسی کرده و در خصوص میزان حقوق و سایر موارد تعیین شده، تصمیم گیری خواهد کرد. این فرآیند، فرصتی را برای زوجه فراهم می آورد تا از تضییع حقوق خود جلوگیری کرده و اطمینان حاصل کند که تمامی ملاحظات قانونی و مصلحت فرزندان به درستی در نظر گرفته شده است.

در نهایت، مهم است که زوجین و وکلای آن ها با آگاهی کامل از این تفاوت، اقدامات قانونی را انجام دهند. مرد باید بداند که حق طلاق او مطلق نیست و تکالیف مالی سنگینی را به همراه دارد، و زن نیز باید از حقوق خود در خصوص اعتراض به مفاد گواهی آگاه باشد تا بتواند از آن ها به نحو مقتضی دفاع کند.

نمونه گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج: یک الگوی کامل

درک جنبه های نظری و حقوقی گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج، بدون مشاهده یک الگوی عملی، شاید دشوار باشد. یک نمونه گواهی کامل، به شما تصویری روشن از جزئیات و مفاد آن ارائه می دهد. این نمونه، شامل اطلاعات کامل زوجین، نوع طلاق، و بندهای تفصیلی مربوط به حقوق مالی و غیرمالی است که توسط دادگاه تعیین تکلیف می شود.

بسمه تعالی
کلاسه پرونده: [شماره کلاسه پرونده، مثال: ۹۹۰۷۰۷۱۰۰۱۲۳۴۵۶]
شماره دادنامه: [شماره دادنامه، مثال: ۹۹۰۹۹۷۱۰۰۱۵۴۳۲۱]
تاریخ صدور: [تاریخ، مثال: ۱۴۰۲/۱۰/۲۵]

به تاریخ فوق العاده در وقت رسیدگی شعبه [شماره شعبه، مثال: ۱۷] دادگاه عمومی خانواده [نام شهر، مثال: تهران] به تصدی امضاکننده ذیل تشکیل است.
زوجین به نام های آقای [نام و نام خانوادگی زوج] با شماره شناسنامه [شماره شناسنامه زوج] صادره از [محل صدور شناسنامه] کد ملی [کد ملی زوج] و خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] با شماره شناسنامه [شماره شناسنامه زوجه] صادره از [محل صدور شناسنامه] کد ملی [کد ملی زوجه]، طبق سند نکاحیه شماره [شماره سند ازدواج] مورخ [تاریخ عقد] تنظیمی در دفترخانه ازدواج شماره [شماره دفترخانه ازدواج] [نام شهر] به عقد دائم یکدیگر درآمده اند.

نظر به دادخواست ارائه شده از سوی زوج مبنی بر تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش به منظور طلاق همسر دائمی خود، و با عنایت به ارجاع پرونده به مراکز مشاوره خانواده (سامانه تصمیم) و جلسات متعدد مشاوره که منجر به حصول سازش نگردیده است، و همچنین با توجه به ارجاع امر به داوری وفق ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده و ارائه گزارش نهایی داوران منتخب طرفین/تعیین شده توسط دادگاه، مبنی بر عدم امکان ادامه زندگی مشترک و فقدان امید به اصلاح ذات البین، دادگاه با استناد به ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی و مواد مربوطه از قانون حمایت خانواده، پس از اعلام ختم دادرسی، مبادرت به صدور گواهی عدم امکان سازش به شرح ذیل می نماید:

دادگاه ضمن تأیید عدم امکان سازش بین زوجین، به آقای [نام و نام خانوادگی زوج] اجازه می دهد تا با مراجعه به یکی از دفاتر رسمی ثبت طلاق، نسبت به ایقاع طلاق همسر دائمی خود خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] اقدام نماید. این طلاق از نوع رجعی به درخواست زوج می باشد.

موارد تعیین تکلیف شده در این گواهی به شرح زیر است:


    
۱. مهریه: تماماً به میزان [تعداد دقیق] سکه تمام بهار آزادی (یا معادل آن به نرخ روز)، که می بایست قبل از ثبت طلاق به صورت کامل به زوجه پرداخت یا با رضایت کتبی زوجه و یا پس از صدور حکم قطعی اعسار و تقسیط مهریه از سوی دادگاه، ترتیبات پرداخت آن فراهم گردد.
    
۲. نفقه ایام عده: مبلغ [مبلغ دقیق به ریال] ریال به صورت ماهیانه به عنوان نفقه ایام عده (سه ماه و ده روز) از تاریخ جاری شدن صیغه طلاق، که می بایست توسط زوج به زوجه پرداخت گردد.
    
۳. اجرت المثل ایام زوجیت: مبلغ [مبلغ دقیق به ریال] ریال به عنوان اجرت المثل کارهای انجام شده توسط زوجه در طول زندگی مشترک، که می بایست توسط زوج پرداخت گردد.
    
۴. نحله: مبلغ [مبلغ دقیق به ریال] ریال به عنوان نحله، در صورت عدم احراز شرایط اجرت المثل، که می بایست توسط زوج پرداخت گردد.
    
۵. نصف دارایی (شرط تنصیف): با توجه به وجود شرط تنصیف دارایی در سند ازدواج، و بررسی دارایی های اکتسابی زوج در طول زندگی مشترک، [مثال: تا میزان یک دوم/میزان مشخص] از [نوع دارایی، مثال: اموال منقول و غیرمنقول/حقوق و مزایای دریافتی] به زوجه تعلق می گیرد. [در صورت عدم وجود شرط یا عدم احراز شرایط، ذکر عدم تعلق].
    
۶. حضانت فرزندان: حضانت فرزند/فرزندان مشترک به نام های [نام فرزند ۱] متولد [تاریخ تولد فرزند ۱] و [نام فرزند ۲] متولد [تاریخ تولد فرزند ۲] تا سن هفت سالگی با مادر و پس از آن مطابق مصلحت طفل و رأی دادگاه خواهد بود.
    
۷. نحوه ملاقات فرزندان: پدر/مادر (طرفی که حضانت با او نیست)، حق ملاقات با فرزندان مشترک را هر هفته/دو هفته یک بار در روزهای [روزهای ملاقات، مثال: پنجشنبه ها] از ساعت [ساعت آغاز] الی [ساعت پایان] در [مکان ملاقات، مثال: منزل پدری/مادری/مرکز ملاقات فرزندان] خواهد داشت.
    
۸. نفقه فرزندان: مبلغ [مبلغ دقیق به ریال] ریال به ازای هر فرزند به صورت ماهیانه به عنوان نفقه فرزندان، که می بایست توسط پدر به حساب مادر/حضانت کننده واریز گردد.
    
۹. جهیزیه: جهیزیه متعلق به زوجه بوده و می بایست توسط وی/وکیل ایشان با تنظیم صورت جلسه و هماهنگی قبلی، از منزل مشترک خارج گردد.
    
۱۰. نفقات معوقه و سایر دیون: [در صورت وجود: مبلغ [مبلغ دقیق به ریال] ریال بابت نفقه معوقه زوجه/سایر دیون، که می بایست توسط زوج پرداخت گردد.]


مدت اعتبار این گواهی عدم امکان سازش، سه ماه از تاریخ ابلاغ آن می باشد. در صورت عدم مراجعه به دفترخانه ثبت طلاق در مهلت مقرر، این گواهی فاقد اعتبار خواهد بود و اقدام به طلاق، مستلزم طی مجدد فرآیند قانونی است.

رئیس شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی خانواده [نام شهر]
امضاء و مهر دادگاه

نتیجه گیری

در این مسیر پیچیده و گاه طاقت فرسا که مرد تصمیم به طلاق همسر خود می گیرد، گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج نقشی محوری ایفا می کند. این مقاله تلاش کرد تا تمامی ابعاد این فرآیند قانونی، از تعریف و تفاوت آن با حکم طلاق گرفته تا مراحل گام به گام دریافت، تعیین تکلیف حقوق مالی زوجه و حضانت فرزندان، و همچنین مدت اعتبار و نحوه اعتراض به آن را به تفصیل شرح دهد.

همانطور که مشاهده شد، حق طلاق مرد، گرچه به موجب قانون مدنی به او اعطا شده، اما این حق، مسئولیت های سنگین مالی و حقوقی را نیز به همراه دارد. پرداخت مهریه، نفقه ایام عده، اجرت المثل، نحله و در صورت وجود شروط ضمن عقد، تقسیم دارایی، تنها بخشی از تعهداتی است که مرد متقاضی طلاق باید به آن ها عمل کند. علاوه بر این، مصلحت و حقوق فرزندان نیز همواره در اولویت تصمیمات دادگاه قرار دارد و حضانت و ملاقات آن ها با جدیت پیگیری می شود.

طی کردن این مسیر بدون آگاهی حقوقی کافی می تواند منجر به سردرگمی، اتلاف وقت و متحمل شدن هزینه های اضافی شود. از این رو، تاکید می شود که برای پیشگیری از هرگونه اشتباه و تسریع در فرآیند، مشورت با یک وکیل متخصص خانواده و استفاده از راهنمایی های او، از اهمیت حیاتی برخوردار است. وکیل متخصص می تواند در تمامی مراحل، از تنظیم دادخواست و شرکت در جلسات مشاوره و داوری گرفته تا دفاع در دادگاه و پیگیری حقوق مالی و غیرمالی، همراه شما باشد و راهنمایی های لازم را ارائه دهد.

با آگاهی کامل از حقوق و تکالیف خود، می توان این دوران سخت را با کمترین چالش و به بهترین نحو ممکن پشت سر گذاشت و فصل جدیدی را در زندگی گشود.