نمونه درخواست صدور اجراییه چک صیادی

برای وصول سریع وجه چک صیادی برگشتی بدون نیاز به دادخواست طولانی، می توانید از طریق ماده ۲۳ قانون صدور چک، مستقیماً درخواست صدور اجراییه را به مراجع قضایی ارائه دهید. این فرآیند، راهی موثر برای دارندگان چک است که به دنبال احقاق حق خود هستند.

در دنیای پر تب و تاب امروز که سرعت حرف اول را می زند، معاملات بر پایه اعتماد و اسناد تجاری شکل می گیرد. در این میان، چک صیادی به عنوان یکی از رایج ترین ابزارهای پرداخت، نقش حیاتی ایفا می کند. اما گاهی اوقات، این اعتماد با برگشت خوردن چک خدشه دار می شود و دارنده چک را در موقعیتی دشوار قرار می دهد. تصور کنید تمام برنامه ریزی های مالی تان به یک چک بستگی دارد و ناگهان با خبر برگشت خوردن آن مواجه می شوید؛ در چنین شرایطی، زمان از طلا هم باارزش تر می شود و یافتن راهکاری سریع و قانونی برای وصول مطالبات، از هر چیزی واجب تر است.

خوشبختانه، قانونگذار با درک این چالش، راهی میان بر و مؤثر را پیش پای دارندگان چک صیادی برگشتی قرار داده است: امکان درخواست مستقیم صدور اجراییه بر اساس ماده ۲۳ قانون صدور چک (اصلاحی ۱۳۹۷). این ماده، دریچه ای نو به سوی احقاق حق گشوده و شما را از گرفتار شدن در پیچ و خم های طولانی دادرسی بی نیاز می کند. در این راهنمای جامع و کاربردی، از لحظه برگشت خوردن چک تا ثبت درخواست و پیگیری اجراییه، گام به گام در کنار شما خواهیم بود. با ما همراه شوید تا با تمام جزئیات این فرآیند مهم آشنا شوید و با اطمینان خاطر، به حق خود دست یابید.

اجراییه چک صیادی چیست و چرا یک گزینه برتر است؟

هنگامی که یک چک صیادی برگشت می خورد، دارنده آن با دو مسیر اصلی برای وصول مطالبات خود مواجه است: طرح دادخواست عادی مطالبه وجه یا درخواست صدور اجراییه مستقیم. درک تفاوت این دو مسیر، برای انتخاب بهترین راهکار، حیاتی است.

تعریف اجراییه و تفاوت آن با دادخواست عادی

اجرائیه چیست؟ اجراییه، دستوری است قضایی که به موجب آن، از مدیون (صادرکننده چک) خواسته می شود تا بدهی خود را ظرف مهلت مقرر قانونی پرداخت کند. در واقع، اجراییه به معنای اجازه و دستور رسمی برای اجرای حکم دادگاه یا سند لازم الاجراست، بدون اینکه نیازی به صدور حکم اولیه باشد. این دستور، الزام آور و لازم الاجراست و در صورت عدم انجام تعهد در مهلت مقرر، امکان توقیف اموال مدیون فراهم می شود.

تفاوت اساسی آن با دادخواست عادی مطالبه وجه در این است که در دادخواست عادی، شما ابتدا باید فرآیند طولانی دادرسی را طی کنید تا دادگاه پس از بررسی و تشکیل جلسات متعدد، اقدام به صدور حکم نماید. پس از قطعی شدن این حکم، تازه نوبت به اجرای حکم می رسد که خود مرحله ای جداگانه است. اما در مورد چک صیادی برگشتی، به لطف ماده ۲۳ قانون صدور چک، این مراحل طولانی حذف شده و شما می توانید مستقیماً درخواست اجراییه را مطرح کنید، گویی که از ابتدا یک حکم قطعی در دست دارید.

مبنای قانونی: تشریح اجمالی ماده ۲۳ قانون صدور چک (اصلاحی ۱۳۹۷)

ماده ۲۳ قانون صدور چک، اصلی ترین مبنای قانونی برای درخواست اجراییه مستقیم چک صیادی است. این ماده در راستای تسهیل و تسریع وصول مطالبات چک های برگشتی، به دارندگان چک صیادی این امکان را می دهد که با ارائه مدارک لازم به دادگاه یا حتی دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، بدون نیاز به طرح دعوای حقوقی و صدور حکم، درخواست صدور اجراییه نمایند. شرط اساسی برای استفاده از این ماده، صیادی بودن چک و ثبت شدن در سامانه صیاد است. این رویکرد جدید، به معنای آن است که چک صیادی برگشتی، عملاً حکم یک سند لازم الاجرا را پیدا می کند.

مزایای کلیدی صدور اجراییه مستقیم

انتخاب مسیر درخواست اجراییه مستقیم، مزایای قابل توجهی دارد که آن را به گزینه ای بسیار جذاب تبدیل می کند:

1. سرعت در رسیدگی و وصول مطالبات: شاید مهم ترین مزیت، همین سرعت باشد. با حذف فرآیندهای طولانی دادرسی، پرونده شما با شتاب بیشتری به نتیجه می رسد و احتمالاً در زمان کمتری به پول خود خواهید رسید. این ویژگی، برای کسانی که نیاز فوری به نقدینگی دارند، بسیار کارآمد است.
2. حذف فرآیندهای طولانی دادرسی و نیاز به صدور حکم: دیگر نیازی به برگزاری جلسات متعدد دادگاه، ارائه دفاعیات پیچیده و انتظار برای صدور رأی نیست. این روش به شما اجازه می دهد تا از بوروکراسی اداری و قضایی فاصله بگیرید و مستقیم به هدف خود یعنی وصول چک برسید.
3. کاهش هزینه های دادرسی در مقایسه با دادخواست: از آنجا که نیازی به طی مراحل طولانی دادگاه نیست، بسیاری از هزینه های جانبی مانند هزینه های کارشناسی، رفت و آمد و برخی هزینه های دادرسی کاهش می یابد. اگرچه هنوز هزینه هایی مانند هزینه برگ زدن و هزینه اجرای احکام وجود دارد، اما به مراتب کمتر از یک دعوای حقوقی کامل خواهد بود.
4. امکان توقیف اموال همزمان با ابلاغ اجراییه: این مزیت، قدرت اجرایی درخواست شما را چندین برابر می کند. به محض ابلاغ اجراییه به صادرکننده چک، این امکان فراهم می شود که در صورت عدم پرداخت در مهلت قانونی (معمولاً ۱۰ روز)، درخواست توقیف اموال مدیون را مطرح کنید. این قابلیت، اهرم فشار قدرتمندی برای ترغیب صادرکننده به پرداخت بدهی است.

مزایای فوق، اجراییه مستقیم چک صیادی را به گزینه ای بی بدیل برای دارندگان این اسناد تبدیل کرده است. این روش، نه تنها زمان و هزینه را کاهش می دهد، بلکه قدرت عملی بیشتری برای احقاق حقوق شما فراهم می آورد.

شرایط لازم برای درخواست صدور اجراییه چک صیادی (ماده ۲۳)

استفاده از مزایای ماده ۲۳ قانون صدور چک، مستلزم رعایت شرایطی است که بدون آن ها، نمی توانید مستقیماً درخواست اجراییه را مطرح کنید. این شرایط، برای اطمینان از صحت و سلامت فرآیند قضایی ضروری هستند.

۱. چک باید صیادی باشد (دارای شناسه صیادی و ثبت در سامانه صیاد)

اولین و مهم ترین شرط، صیادی بودن چک است. چک های صیادی دارای ویژگی های خاصی هستند؛ از جمله رنگ بنفش، ابعاد یکسان و مهم تر از همه، یک شناسه ۱۶ رقمی صیادی که در گوشه سمت راست بالای چک درج شده است. همچنین، مشخصات صدور چک باید در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت شده باشد. چک های قدیمی که این ویژگی ها را ندارند، مشمول ماده ۲۳ نمی شوند و برای وصول آن ها باید از طریق دادخواست عادی مطالبه وجه اقدام کرد.

۲. وجود گواهی عدم پرداخت از بانک محال علیه (همراه با کد رهگیری)

برای اینکه بتوانید درخواست اجراییه دهید، حتماً باید چک را به بانک محال علیه (بانکی که چک بر عهده آن صادر شده) برده و تقاضای برگشت زدن آن را کرده باشید. بانک در صورت عدم موجودی یا کسری موجودی، یک گواهی عدم پرداخت صادر می کند. نکته بسیار مهم این است که این گواهی باید دارای کد رهگیری باشد. کد رهگیری، نشان دهنده ثبت رسمی برگشت چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی است و بدون آن، درخواست اجراییه قابل قبول نیست. این گواهی در واقع سندی است که به طور رسمی، عدم پرداخت وجه چک را تأیید می کند.

۳. عدم صدور دستور عدم پرداخت از سوی صادرکننده (در صورت وجود، باید از طریق دادخواست عادی اقدام شود)

گاهی اوقات صادرکننده چک ممکن است به دلایلی مانند سرقت، مفقودی یا کلاهبرداری، دستور عدم پرداخت چک را به بانک داده باشد. در چنین حالتی، بانک به جای «عدم موجودی»، علت برگشت را «دستور عدم پرداخت» اعلام می کند. اگر چک شما با این علت برگشت خورده باشد، نمی توانید مستقیماً درخواست اجراییه دهید، زیرا لازم است صحت این ادعا در دادگاه بررسی شود و شما باید از طریق دادخواست عادی مطالبه وجه یا طرح دعوای کیفری (در صورت ادعای کلاهبرداری یا سرقت) اقدام کنید.

۴. عدم ادعای جعل، خیانت در امانت یا سرقت (در صورت وجود، نیاز به طرح دعوای کیفری و سپس حقوقی است)

اگر صادرکننده چک ادعایی مبنی بر جعل چک، خیانت در امانت یا سرقت آن را مطرح کند، دیگر امکان صدور اجراییه مستقیم وجود نخواهد داشت. این موارد، جنبه کیفری دارند و باید ابتدا از طریق مراجع قضایی کیفری بررسی و اثبات شوند. تا زمانی که این ادعاها حل و فصل نشوند، فرآیند صدور اجراییه متوقف خواهد ماند و دارنده چک باید مسیر حقوقی یا کیفری متفاوتی را در پیش گیرد.

۵. عدم طرح دعوای حقوقی یا کیفری قبلی برای همان چک

شما نمی توانید برای یک چک واحد، همزمان هم درخواست اجراییه مستقیم بدهید و هم دادخواست مطالبه وجه در دادگاه مطرح کنید، یا همزمان دعوای کیفری در جریان داشته باشید. اگر پیش از این برای همان چک، پرونده ای حقوقی یا کیفری در مراجع قضایی تشکیل داده اید، ابتدا باید وضعیت آن پرونده مشخص شود و سپس در صورت لزوم، با رعایت تشریفات قانونی، مسیر درخواست اجراییه را در پیش بگیرید.

مراحل گام به گام درخواست صدور اجراییه چک صیادی

فرآیند درخواست صدور اجراییه برای چک صیادی، شامل چند گام مشخص و متوالی است. پیگیری دقیق این مراحل، کلید موفقیت شما در احقاق حق است.

گام اول: برگشت زدن چک و اخذ گواهی عدم پرداخت

اولین قدم در این مسیر، که شاید کمی اضطراب آور به نظر برسد، مراجعه به بانک و رسمی کردن وضعیت برگشتی چک است. به محض اطلاع از عدم پرداخت چک، بهتر است سریعاً به بانک محال علیه مراجعه کنید. اهمیت تاریخ مراجعه به بانک در این مرحله بسیار زیاد است، زیرا تاریخ گواهی عدم پرداخت، مبنای محاسبه برخی حقوق قانونی احتمالی در آینده خواهد بود.

در بانک، باید درخواست گواهی عدم پرداخت یا برگشت زدن چک را ارائه دهید. بانک پس از بررسی موجودی حساب صادرکننده و تأیید عدم کفایت وجه، یک گواهی رسمی صادر می کند. همانطور که پیشتر اشاره شد، اهمیت درج کد رهگیری در گواهی عدم پرداخت را دست کم نگیرید. این کد رهگیری، در واقع شناسنامه الکترونیکی برگشت چک شماست و برای ثبت درخواست اجراییه، الزامی است. بدون این کد، درخواست شما پذیرفته نخواهد شد.

مدارک لازم برای برگشت زدن چک در بانک:

• اصل برگه چک صیادی
• کارت شناسایی معتبر (مانند کارت ملی) دارنده چک

گام دوم: تهیه و تکمیل مدارک مورد نیاز

پس از اخذ گواهی عدم پرداخت، نوبت به جمع آوری و آماده سازی سایر مدارک مورد نیاز می رسد. این مدارک، پایه های پرونده شما را تشکیل می دهند و باید با دقت تهیه شوند:

• اصل و کپی چک صیادی: حتماً اصل چک را نزد خود نگه دارید و کپی خوانا از تمام قسمت های آن تهیه کنید.
• اصل و کپی گواهی عدم پرداخت با کد رهگیری: اصل گواهی را نیز باید حفظ کرده و کپی واضحی از آن برای ارائه به مراجع قضایی تهیه کنید.
• کپی کارت ملی خواهان (دارنده چک): برای اثبات هویت شما به عنوان دارنده قانونی چک.
• کپی وکالت نامه (در صورت اقدام توسط وکیل): اگر فرآیند را از طریق وکیل پیگیری می کنید، ارائه وکالت نامه رسمی ضروری است.
• مدارک شناسایی وکیل (در صورت وجود): کارت ملی و پروانه وکالت وکیل نیز باید ارائه شود.

گام سوم: تنظیم نمونه درخواست صدور اجراییه چک صیادی

این مرحله، قلب فرآیند اجراییه است. تنظیم دقیق فرم درخواست، ضامن موفقیت شما خواهد بود. این فرم باید حاوی جزئیات کامل خواهان، خوانده، مشخصات چک، خواسته و دلایل و منضمات باشد.

توضیح جزئیات فرم:

• بخش خواهان: مشخصات کامل فرد یا شرکت دارنده چک.
• بخش خوانده: مشخصات کامل صادرکننده چک.
• بخش خواسته: آنچه از دادگاه می خواهید (صدور اجراییه برای مبلغ چک و خسارات دادرسی).
• بخش دلایل و منضمات: لیستی از مدارکی که به درخواست خود پیوست کرده اید.
• بخش شرح: توضیح مختصر و مفیدی از ماجرا و درخواست شما.

نکته کلیدی و تصحیح خطای رایج:
بسیاری از افراد، سهواً در قسمت خواسته این فرم، عبارت خسارت تأخیر تأدیه را نیز درج می کنند. این یک خطای حقوقی رایج است که باید از آن پرهیز کنید. دلیل حقوقی آن این است که ماده ۲۳ قانون صدور چک، صرفاً امکان صدور اجراییه برای وجه چک و خسارات دادرسی را فراهم می کند. مطالبه خسارت تأخیر تأدیه (جریمه دیرکرد پرداخت) نیازمند ورود دادگاه به ماهیت دعوا و محاسبه دقیق آن است که این فرآیند با هدف صدور اجراییه مستقیم و بدون دادرسی سازگار نیست. اگر به دنبال مطالبه خسارت تأخیر تأدیه هستید، باید آن را در یک دادخواست جداگانه و پس از صدور اجراییه و عدم پرداخت وجه چک، از دادگاه درخواست نمایید. در این فرم، تنها به مطالبه وجه چک و خسارات دادرسی (شامل هزینه های وکیل، دفاتر خدمات قضایی و…) بسنده کنید.

گام چهارم: ثبت درخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

پس از تنظیم دقیق درخواست و آماده سازی مدارک، نوبت به ثبت رسمی آن می رسد. این کار از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود.

• مراحل ثبت: با مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی، مدارک شما (چک، گواهی عدم پرداخت، کارت ملی و فرم درخواست) اسکن و در سامانه قضایی ثبت می شوند. مسئول دفتر، فرم درخواست شما را در سیستم وارد کرده و برای شما نوبت پیگیری صادر می کند.
• هزینه های مربوط به ثبت درخواست: برای ثبت درخواست اجراییه، باید هزینه هایی را پرداخت کنید که شامل هزینه خدمات دفتر الکترونیک قضایی و هزینه دادرسی (معمولاً نیم درصد از مبلغ چک) است. این هزینه ها در زمان ثبت درخواست از شما اخذ می شود.

گام پنجم: پیگیری صدور اجراییه و ابلاغ

پس از ثبت درخواست، پرونده شما به مرجع قضایی صالح (دادگاه حقوقی) ارجاع می شود. اینجاست که باید با چشمانی باز و گام هایی استوار پیگیر باشید:

• نحوه پیگیری وضعیت پرونده: با استفاده از کد ملی و کدرهگیری که از دفاتر خدمات قضایی دریافت کرده اید، می توانید از طریق سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی) وضعیت پرونده خود را پیگیری کنید.
• مراحل ابلاغ اجراییه به صادرکننده (خوانده): پس از بررسی درخواست توسط مرجع قضایی و تأیید آن، اجراییه صادر شده و از طریق سامانه ثنا به صادرکننده چک ابلاغ می شود. ابلاغ الکترونیکی، سرعت این فرآیند را بسیار بالا برده است.
• اختیارات قانونی پس از ابلاغ (مهلت ۱۰ روزه صادرکننده): از تاریخ ابلاغ اجراییه، صادرکننده چک ۱۰ روز مهلت دارد تا وجه چک را پرداخت کند. در صورت عدم پرداخت در این مهلت، دارنده چک می تواند درخواست توقیف اموال مدیون را مطرح کند.

نمونه درخواست صدور اجراییه چک صیادی (فرم کامل و قابل کپی)

در این بخش، یک نمونه کامل و دقیق از درخواست صدور اجراییه چک صیادی را ارائه می دهیم که می توانید با جایگزین کردن اطلاعات خود، از آن استفاده کنید. تاکید مجدد بر عدم درج مطالبه خسارت تأخیر تأدیه در این فرم ضروری است.

عنوان فرم: درخواست صدور اجراییه چک صیادی (مستند به ماده ۲۳ قانون صدور چک)

به: ریاست محترم / دادستان محترم [نام شهر/بخش] (مثلاً ریاست محترم دادگاه عمومی و انقلاب شهرستان تهران)

خواهان:

• نام و نام خانوادگی: [نام کامل خواهان]
• نام پدر: [نام پدر خواهان]
• کد ملی: [کد ملی خواهان]
• آدرس دقیق: [آدرس کامل محل سکونت یا شرکت خواهان به همراه کد پستی]
• شماره تماس: [شماره تماس خواهان]

خوانده:

• نام و نام خانوادگی: [نام کامل صادرکننده چک]
• نام پدر: [نام پدر صادرکننده چک]
• کد ملی: [کد ملی صادرکننده چک]
• آدرس دقیق: [آدرس کامل محل سکونت یا شرکت صادرکننده چک به همراه کد پستی]

وکیل: (در صورت اقدام توسط وکیل، اطلاعات زیر را تکمیل کنید)

• نام و نام خانوادگی وکیل: [نام کامل وکیل]
• شماره پروانه وکالت: [شماره پروانه]
• آدرس دفتر وکیل: [آدرس کامل دفتر وکیل]
• شماره تماس وکیل: [شماره تماس وکیل]

مشخصات چک مورد درخواست اجراییه:

• شماره سریال چک: [شماره سریال عددی روی چک]
• شناسه صیادی (۱۶ رقمی): [شناسه ۱۶ رقمی درج شده روی چک]
• تاریخ صدور: [تاریخی که چک صادر شده است]
• تاریخ سررسید: [تاریخی که چک باید پرداخت می شده است]
• مبلغ به عدد و حروف: [مبلغ چک به ریال، هم به عدد و هم به حروف بنویسید (مثلاً ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال معادل یکصد میلیون ریال)]
• نام بانک و شعبه محال علیه: [نام بانک و شعبه ای که چک بر عهده آن صادر شده است]
• کد شعبه: [کد عددی شعبه بانک]

خواسته:

صدور اجرائیه نسبت به وجه یک فقره چک صیادی به شماره سریال [شماره سریال چک] و شناسه صیادی [شناسه صیادی] به مبلغ [مبلغ به ریال] ریال و مطالبه کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت وجود وکیل). (با تأکید بر عدم ذکر خسارت تأخیر تأدیه در این قسمت)

دلایل و منضمات:

1. اصل و تصویر چک صیادی مورد درخواست.
2. اصل و تصویر گواهی عدم پرداخت صادره از بانک محال علیه به شماره [شماره گواهی عدم پرداخت] مورخ [تاریخ صدور گواهی] با کد رهگیری [کد رهگیری گواهی عدم پرداخت].
3. تصویر مصدق کارت ملی خواهان.
4. تصویر مصدق وکالت نامه (در صورت اقدام توسط وکیل).

شرح درخواست:

با احترام، به استحضار می رساند که آقای/خانم/شرکت [نام خوانده] اقدام به صدور یک فقره چک صیادی به شماره سریال [شماره سریال چک]، شناسه صیادی [شناسه صیادی]، به تاریخ سررسید [تاریخ سررسید چک]، به مبلغ [مبلغ به ریال] ریال به عهده بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] در وجه اینجانب/موکل صادر نموده اند.

متأسفانه با مراجعه به بانک در تاریخ سررسید، به علت [عدم موجودی/کسری موجودی]، گواهی عدم پرداخت به شماره [شماره گواهی عدم پرداخت] مورخ [تاریخ صدور گواهی] و با کد رهگیری [کد رهگیری گواهی عدم پرداخت] از بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] صادر گردید.

لذا با عنایت به مراتب فوق و عدم پرداخت وجه چک از سوی صادرکننده، و به استناد ماده ۲۳ قانون صدور چک با اصلاحات سال ۱۳۹۷، تقاضای صدور اجرائیه علیه خوانده نسبت به وجه چک و کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل مورد درخواست است. ضمناً در صورت عدم انجام تعهد در مهلت مقرر قانونی، تقاضای توقیف اموال خوانده معادل وجه چک همزمان با ابلاغ اجراییه مورد استدعاست.

امضاء خواهان / وکیل:

[امضاء]

تاریخ:

[تاریخ ثبت درخواست]

توضیحات تکمیلی برای پر کردن فرم:

• مشخصات خواهان و خوانده: اطمینان حاصل کنید که تمامی اطلاعات دقیق و بدون اشتباه تایپی باشد. آدرس دقیق خوانده برای ابلاغ اجراییه بسیار حیاتی است.
• مشخصات چک: تمامی جزئیات از روی خود چک و گواهی عدم پرداخت با دقت وارد شود. هرگونه مغایرت می تواند به تأخیر در روند پرونده منجر شود.
• خواسته: این بخش را دقیقاً مطابق با نمونه بالا تکمیل کنید و هرگز عبارت خسارت تأخیر تأدیه را در این مرحله اضافه نکنید.
• شرح درخواست: خلاصه ای از اتفاقات را به زبانی ساده و حقوقی بنویسید. نیاز به زیاده گویی نیست؛ فقط وقایع اصلی و درخواست شما.
• منضمات: مدارک پیوست را به دقت لیست کنید.

نکات حقوقی مهم و هشدارها در فرآیند اجراییه چک صیادی

در مسیر حقوقی، دانستن نکات ظریف و هشدارها می تواند به اندازه خود فرآیند، حیاتی باشد. این ها همان «فوت کوزه گری»هایی هستند که مانع از اتلاف وقت و انرژی شما می شوند.

توضیح کامل در خصوص خسارت تأخیر تأدیه: چرا در درخواست اجراییه نباید مطالبه شود؟

همانطور که پیشتر اشاره شد، مطالبه خسارت تأخیر تأدیه در درخواست مستقیم اجراییه چک صیادی، اشتباه است و باعث رد شدن درخواست اجراییه نمی شود، بلکه این بخش از خواسته شما پذیرفته نخواهد شد. ماده ۲۳ قانون صدور چک به دادگاه اجازه می دهد بدون ورود به ماهیت دعوا و تنها با احراز شرایط شکلی، اجراییه صادر کند. مطالبه خسارت تأخیر تأدیه نیازمند رسیدگی قضایی، محاسبه نرخ تورم توسط بانک مرکزی (در موارد خاص) و صدور حکم است که این امر با ماهیت اجراییه مستقیم مغایر است. برای مطالبه خسارت تأخیر تأدیه، شما باید یک دادخواست جداگانه پس از صدور اجراییه و در صورت عدم پرداخت وجه چک، به دادگاه تقدیم کنید. این دادخواست به عنوان دعوای مطالبه خسارت تأخیر تأدیه شناخته می شود و دادگاه به آن رسیدگی خواهد کرد.

اهمیت آدرس دقیق خوانده: چالش های ابلاغ و راهکارهای قانونی

آدرس دقیق و صحیح صادرکننده چک (خوانده)، یکی از مهم ترین اطلاعات در این فرآیند است. اگر آدرس خوانده اشتباه یا ناقص باشد، ابلاغ اجراییه با مشکل مواجه شده و فرآیند به تعویق می افتد. سامانه ثنا، ابلاغ های الکترونیکی را به حساب کاربری خوانده ارسال می کند، اما اگر خوانده حساب ثنا نداشته باشد یا اطلاعات آن اشتباه باشد، ابلاغ به صورت فیزیکی انجام می شود. در صورت عدم یافتن آدرس، ممکن است نیاز به درخواست استعلام از ثبت احوال یا سایر مراجع باشد که این خود زمان بر است. بنابراین، قبل از هر اقدامی، از صحت آدرس خوانده اطمینان حاصل کنید.

مدت زمان اعتبار گواهی عدم پرداخت: آیا محدودیتی وجود دارد؟

برخلاف برخی اسناد دیگر، قانون برای گواهی عدم پرداخت چک صیادی، مهلت اعتبار مشخصی تعیین نکرده است. یعنی شما می توانید حتی پس از گذشت مدت زمان طولانی از برگشت چک، برای اخذ اجراییه اقدام کنید. با این حال، توصیه اکید می شود که این کار را در اسرع وقت انجام دهید. هرچه سریع تر اقدام کنید، احتمال وصول وجه چک و توقیف اموال مدیون بیشتر خواهد بود، زیرا ممکن است در طول زمان، اموال صادرکننده چک به نام دیگران منتقل شود یا وضعیت مالی او بدتر شود.

توقیف اموال: نحوه درخواست توقیف اموال و شرایط آن

یکی از اهرم های فشار قوی در این فرآیند، امکان توقیف اموال صادرکننده چک است. پس از ابلاغ اجراییه و گذشت مهلت ۱۰ روزه قانونی (که در آن صادرکننده باید وجه چک را پرداخت کند) و عدم پرداخت، شما می توانید از واحد اجرای احکام دادگستری، درخواست توقیف اموال مدیون را مطرح کنید. این درخواست می تواند شامل توقیف حساب های بانکی، حقوق و مزایا، ملک، خودرو و سایر اموال منقول و غیرمنقول باشد. حتی در برخی موارد خاص، با ارائه دلایل و مدارک مستدل، می توان همزمان با درخواست اجراییه، درخواست توقیف تأمین خواسته (قبل از صدور اجراییه) را نیز مطرح کرد تا از انتقال اموال توسط مدیون جلوگیری شود.

هزینه های اجراییه و دادرسی: جزئیات و نحوه محاسبه

درخواست صدور اجراییه نیز مانند سایر فرآیندهای قضایی، مستلزم پرداخت هزینه هایی است. این هزینه ها شامل:

• هزینه ثبت درخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: مبلغی ثابت است که در زمان ثبت درخواست پرداخت می شود.
• هزینه دادرسی: معمولاً نیم درصد (۰.۵%) از مبلغ چک است که در زمان ثبت درخواست از شما دریافت می شود.
• هزینه اجرای احکام: پس از صدور اجراییه و شروع مراحل اجرا، مبلغ پنج درصد (۵%) از مبلغ چک به عنوان نیم عشر اجرایی، از مدیون دریافت می شود و در صورت پرداخت نشدن بدهی، این هزینه هم به بدهی اضافه خواهد شد.
• حق الوکاله وکیل (در صورت استفاده): اگر از خدمات وکیل استفاده کنید، مبلغی را نیز بابت حق الوکاله باید پرداخت کنید که در صورت پیروزی در پرونده، این مبلغ نیز جزء خسارات دادرسی از خوانده قابل مطالبه است.

تفاوت اجراییه ماده ۲۳ با اجرای اسناد رسمی در اداره ثبت

ممکن است نام «اجرای اسناد رسمی» را شنیده باشید که در اداره ثبت اسناد و املاک انجام می شود (مانند مهریه یا اسناد رهنی). اجراییه ماده ۲۳ قانون چک با آن تفاوت دارد. اجرای اسناد رسمی از طریق اجرائیات اداره ثبت پیگیری می شود، در حالی که اجراییه چک صیادی (بر اساس ماده ۲۳) از طریق دادگستری صادر و اجرا می شود. اگرچه هر دو مسیر به سرعت به مرحله اجرا می رسند و نیاز به دادرسی طولانی ندارند، اما مرجع رسیدگی و صدور اجراییه آن ها متفاوت است.

چگونه از ادعای جعلی بودن یا سرقت چک جلوگیری کنیم؟

یکی از نگرانی های دارندگان چک، ادعاهای احتمالی صادرکننده مبنی بر جعل یا سرقت چک است که می تواند فرآیند را طولانی کند. برای جلوگیری از این چالش ها، همواره سعی کنید:

• چک را مستقیماً از صادرکننده دریافت کنید.
• از اصالت چک صیادی اطمینان حاصل کنید (شناسه صیادی و ثبت در سامانه).
• مراقب باشید که چک قلم خوردگی یا تغییرات مشکوک نداشته باشد.
• در صورت امکان، شهودی برای تحویل و دریافت چک داشته باشید.

در مسیر پر پیچ و خم حقوقی، این نکات همچون چراغ راهی هستند که مسیر را روشن می کنند و شما را از لغزش های احتمالی باز می دارند. به یاد داشته باشید که همیشه «پیشگیری بهتر از درمان است» و آگاهی، بزرگترین سرمایه شماست.

نتیجه گیری: سرعت، دقت و احقاق حق

در نهایت، درخواست صدور اجراییه چک صیادی بر اساس ماده ۲۳ قانون صدور چک، فرصتی بی نظیر برای دارندگان چک های برگشتی است تا با سرعت و کارایی بالا، به حق خود دست یابند. این راهکار قانونی، مسیر طولانی و پرهزینه دادرسی را کوتاه کرده و امکان وصول مطالبات و توقیف اموال مدیون را در مدت زمانی منطقی فراهم می آورد. همانطور که در این راهنما به تفصیل بررسی شد، دقت در جمع آوری مدارک، تنظیم صحیح فرم درخواست و پرهیز از خطاهای رایج (به ویژه در خصوص مطالبه خسارت تأخیر تأدیه)، از اصول اساسی برای موفقیت در این فرآیند است.

به یاد داشته باشید که هرچند این مسیر ساده تر از دادخواست عادی است، اما همچنان نیازمند آگاهی حقوقی و پیگیری مستمر است. با مطالعه دقیق این راهنما و در نظر گرفتن تمام نکات ارائه شده، می توانید با اطمینان خاطر بیشتری گام بردارید و حقوق از دست رفته خود را احیا کنید. در موارد پیچیده و خاص، مشاوره با یک وکیل متخصص در امور چک و اسناد تجاری، می تواند راهگشا باشد و به شما کمک کند تا بهترین تصمیم را برای موقعیت منحصر به فرد خود بگیرید.

پس با آگاهی کامل و گام های استوار، حق خود را مطالبه کنید و از مزایای این قانون مترقی به نحو احسن بهره مند شوید.