در دل جنگل مرموز آمازون چه می گذرد؟

جنگل آمازون این پهنه سبز بی کران در آمریکای جنوبی همواره یکی از بزرگترین معماهای طبیعت برای انسان بوده است. وسعت خیره کننده تنوع زیستی بی نظیر و اکوسیستم پیچیده آن سوالات بسیاری را در ذهن ما برمی انگیزد: در دل این جنگل مرموز چه می گذرد؟ چه رازهایی در انتظار کشف هستند و چه چالش هایی حیات آن را تهدید می کند؟ این محتوا به شما کمک می کند تا پرده از شگفتی ها ساکنان و تهدیدهای این گنجینه ارزشمند زمین بردارید.

معرفی جنگل آمازون

جنگل آمازون بزرگ ترین جنگل بارانی استوایی جهان در شمال قاره آمریکای جنوبی واقع شده است. این منطقه وسیع که به دلیل نقش حیاتی خود در تولید اکسیژن و جذب دی اکسید کربن به «ریه های کره زمین» شهرت دارد بیش از نیمی از جنگل های بارانی باقی مانده در سیاره ما را شامل می شود.

آمازون با مساحتی بالغ بر ۵.۵ تا ۸.۲ میلیون کیلومتر مربع (بسته به نحوه محاسبه حوضه یا کل منطقه جغرافیایی زیستی) اکوسیستمی بسیار غنی و پیچیده است. این جنگل از درختان پهن برگ تشکیل شده و رودخانه عظیم آمازون از میان آن می گذرد.

موقعیت جغرافیایی جنگل آمازون

جنگل آمازون بین ۹ کشور در آمریکای جنوبی تقسیم شده است. بخش اعظم آن در خاک برزیل (حدود ۶۰ تا ۶۱ درصد) و پرو (حدود ۱۳ تا ۱۱ درصد) قرار دارد. کشورهای کلمبیا (۹ درصد) ونزوئلا (۵ درصد) بولیوی (۵ تا ۸ درصد) گویان (۳ درصد) سورینام (۲ درصد) اکوادور (۱.۵ درصد) و قلمرو فرادریایی گویان فرانسه (۱.۵ درصد) نیز سهمی از این جنگل عظیم دارند.

این منطقه وسیع بخش قابل توجهی از حوضه آبریز رودخانه آمازون و بیش از ۱۱۰۰ شاخه آن را پوشش می دهد و جغرافیای آن شامل جنگل های بارانی دشت های سیلابی ساوانا و البته شبکه های رودخانه ای است.

تاریخچه جنگل آمازون

شواهد باستان شناسی نشان می دهد منطقه آمازون دست کم ۱۱,۲۰۰ سال پیش مسکونی بوده و برخلاف تصور رایج جمعیت های بومی قابل توجهی در آن زندگی می کرده اند. این مردمان باستانی از طریق باغبانی و مدیریت خاک تاثیر به سزایی در شکل گیری و توسعه بخش هایی از جنگل داشته اند.

تخمین زده می شود در اوایل قرن ۱۶ میلادی حدود ۸ میلیون نفر در آمازون ساکن بوده اند. ورود اروپایی ها و شیوع بیماری هایی مانند آبله جمعیت بومی را به شدت کاهش داد. اولین اروپایی که طول رودخانه آمازون را پیمود فرانسیسکو د اورلانا در سال ۱۵۴۲ بود.

از نظر زمین شناسی حوضه آمازون بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیون سال پیش شکل گرفته است. رودخانه آمازون در ابتدا به سمت غرب جریان داشت اما با پیدایش کوه های آند مسیر آن مسدود و به تدریج به سمت شرق تغییر جهت داد و جنگل های اطراف آن توسعه یافتند.

آب و هوای جنگل آمازون

آب و هوای آمازون به طور کلی گرم و بسیار مرطوب است و باران سنگینی تقریباً هر روز در طول سال می بارد. این اقلیم استوایی با رطوبت نسبی بالا (حدود ۸۸ درصد در فصل بارانی) مشخص می شود.

میانگین دما در بخش مرکزی آمازون حدود ۳۰ درجه سلسیوس و در بخش های غربی تر نزدیک به ۲۵ درجه سلسیوس است. فصل بارانی معمولاً بهترین زمان برای مشاهده فعالیت حیوانات میوه خوار است هرچند تماشای حیات وحش در تمام فصول به شانس و راهنمای محلی بستگی دارد.

تنوع زیستی در آمازون

آمازون از بالاترین تنوع زیستی در جهان برخوردار است و نزدیک به ۳۰ درصد از کل گونه های شناخته شده جهان در این جنگل زندگی می کنند. این اکوسیستم خانه میلیون ها گونه گیاهی و جانوری است که بسیاری از آن ها منحصر به فرد این منطقه هستند.

گونه های گیاهی جنگل آمازون

جنگل آمازون حدود ۴۰ هزار گونه گیاهی و ۱۶ هزار گونه درخت را در خود جای داده است. این پوشش گیاهی شامل درختان غول پیکر گیاهان دارویی گل های رنگارنگ و درختچه ها می شود. گیاهانی مانند درخت لاستیک هلیکونیا گل های کاکائو و پشن فروت و گونه های منحصر به فردی مانند نیلوفر آبی غول پیکر (ویکتوریا آمازونیکا) و نخل های راه رونده (Socratea) بخشی از این تنوع شگفت انگیز هستند.

گونه های جانوری آمازون

تنوع جانوری در آمازون خیره کننده است؛ بیش از ۲.۵ میلیون گونه حشره حدود ۲۲۰۰ گونه ماهی ۱۲۹۴ گونه پرنده ۴۲۷ گونه پستاندار ۴۲۸ گونه دوزیست و ۳۷۸ گونه خزنده در این منطقه زیست می کنند. آمازون پناهگاه حیواناتی نظیر جگوار عقاب هارپی دلفین صورتی کاپیبارا (بزرگترین جونده جهان) توکان ماکائو آناکوندا تنبل ها سمور رودخانه ای غول پیکر مورچه خوار و میمون های عنکبوتی است.

خطرناک ترین حیوانات جنگل آمازون

در کنار زیبایی هایش آمازون خانه حیوانات خطرناکی نیز هست. کروکودیل کیمن سیاه جگوار (سومین گربه سان بزرگ) آناکوندا (بزرگترین مار جهان) مارماهی برقی (با توانایی تولید شوک قوی) ماهی پیرانیا قورباغه دارت سمی (با سم کشنده روی پوست) مورچه بولت (با نیش بسیار دردناک) و عنکبوت سرگردان برزیلی از جمله خطرناک ترین ساکنان این جنگل هستند.

رودخانه آمازون

رودخانه آمازون پرآب ترین رودخانه جهان از رشته کوه های آند در پرو سرچشمه می گیرد و پس از طی مسیری پر پیچ و خم و عبور از چندین کشور به اقیانوس اطلس می ریزد. این رودخانه عظیم با صدها شاخه و نهر شریان حیاتی جنگل آمازون است.

دهانه عریض رودخانه در برخی نقاط امکان کشتیرانی با کشتی های کروز را فراهم کرده است. آب های گرم و نسبتاً آرام آن زیستگاه مناسبی برای گونه های منحصر به فردی مانند دلفین صورتی (بوتو) فراهم کرده است.

حقایق عجیب رود آمازون

رودخانه آمازون میلیون ها سال است که جاری است و حجم آب آن بیش از ۵ برابر رودخانه کنگو است. این رودخانه بیشترین تعداد گونه های ماهی آب شیرین در جهان را در خود جای داده است. یکی از حقایق عجیب وجود ماهی کاندیرو یا ماهی خون آشام در آب های آن است.

ساکنان و مردم جنگل های آمازون

مردم بومی قرن هاست که در جنگل های آمازون زندگی می کنند و بخشی جدایی ناپذیر از تنوع زیستی این منطقه هستند. امروزه میلیون ها نفر در منطقه آمازون زندگی می کنند که شامل صدها هزار نفر از مردم بومی از حدود ۴۰۰ قبیله مختلف می شوند.

معرفی قبیله های آمازون

قبایل آمازون به دو دسته اصلی تقسیم می شوند: آن هایی که در نزدیکی رودخانه ها ساکن هستند و با دنیای بیرون ارتباط دارند و قبایل منزوی که در اعماق جنگل زندگی می کنند و تماسی با تمدن جدید ندارند (تعداد آن ها حدود ۱۵ قبیله تخمین زده می شود). قبایل نزدیک رودخانه به کشاورزی و شکار می پردازند و از ترکیب سنت و مدرنیته استفاده می کنند در حالی که قبایل منزوی به صورت کوچ نشین زندگی می کنند.

تهدیدهای زیست محیطی آمازون

حیات جنگل آمازون با تهدیدات جدی و فزاینده ای روبرو است که پایداری این اکوسیستم حیاتی را به خطر انداخته است. این تهدیدها عمدتاً ناشی از فعالیت های انسانی و تغییرات اقلیمی هستند.

تخریب جنگل آمازون

جنگل زدایی یکی از بزرگترین تهدیدها برای آمازون است. قطع درختان برای چوب بری تبدیل زمین ها به کشتزارهای سویا و مراتع دامداری ساخت جاده ها و سدها و استخراج غیرقانونی منابع طبیعی بخش های وسیعی از جنگل را نابود کرده است. در دهه های اخیر مساحت قابل توجهی از آمازون از دست رفته و این روند در سال های اخیر شتاب گرفته است.

این تخریب نه تنها تنوع زیستی را کاهش می دهد بلکه بر چرخه آب و هوای محلی و جهانی تأثیر می گذارد. بخش هایی از آمازون که پیشتر جاذب کربن بودند اکنون به دلیل جنگل زدایی و آتش سوزی ها به منبع انتشار دی اکسید کربن تبدیل شده اند.

حفاظت از جنگل آمازون

تلاش هایی برای حفاظت از جنگل آمازون در حال انجام است. دولت های منطقه و سازمان های بین المللی در راستای کاهش جنگل زدایی ایجاد مناطق حفاظت شده برای قبایل بومی و ترویج کشاورزی پایدار فعالیت می کنند. پروژه های علمی مانند برج دیدبان آمازون (ATTO) نیز برای مطالعه تغییرات اقلیمی و درک بهتر نقش آمازون در جو زمین راه اندازی شده اند.

عجایب جنگل آمازون

جنگل آمازون پر از پدیده ها و موجودات شگفت انگیزی است که آن را به یکی از جذاب ترین و مرموزترین نقاط روی زمین تبدیل کرده است. این عجایب هم در طبیعت بی جان و هم در حیات وحش آن یافت می شوند.

رودخانه جوشان آمازون

یکی از عجیب ترین پدیده ها در آمازون رودخانه شانای-تیمپیشکا است که به «رودخانه جوشان» معروف است. دمای آب این رودخانه در برخی نقاط به بیش از ۹۰ درجه سانتی گراد می رسد که این پدیده به فعالیت های زمین گرمایی و احتمالاً تأثیر فعالیت های معدنی مرتبط است.

شهر گمشده غول ها

افسانه های بومی و گزارش های غیررسمی از موجودی غول پیکر به نام «جوما» حکایت دارند که گفته می شود در اعماق جنگل زندگی می کند. اگرچه شواهد علمی قطعی برای تأیید وجود آن نیست برخی محققان گمان می کنند این داستان ها ممکن است به مشاهدات نادری از گونه های منقرض شده تنبل های زمینی اشاره داشته باشند.

نیلوفر آبی غول پیکر از دیگر عجایب جنگل آمازون

نیلوفر آبی غول پیکر یا ویکتوریا آمازونیکا گلی بی نظیر است که در باتلاق ها و دریاچه های آمازون یافت می شود. برگ های دایره ای شکل و بزرگ آن با قطر بیش از یک متر آنقدر قوی هستند که می توانند وزن یک انسان بالغ را تحمل کنند. این گیاه با گل های بزرگ و زیبایش یکی از نمادهای شگفت انگیز آمازون است.

جنگل آمازون کجاست؟

جنگل آمازون در شمال قاره آمریکای جنوبی واقع شده و بین ۹ کشور از جمله برزیل پرو کلمبیا ونزوئلا و اکوادور تقسیم شده است.

آیا جنگل آمازون در حال نابودی است؟

بله جنگل آمازون به دلیل جنگل زدایی گسترده برای کشاورزی و دامداری تغییرات اقلیمی و پروژه های زیرساختی با تهدید جدی نابودی روبرو است.

چه افرادی ساکن آمازون هستند؟

میلیون ها نفر در منطقه آمازون زندگی می کنند شامل صدها هزار نفر از مردم بومی از حدود ۴۰۰ قبیله مختلف که برخی از آن ها هنوز تماسی با دنیای بیرون ندارند.

خطرناک ترین حیوانات جنگل آمازون کدام هستند؟

از خطرناک ترین حیوانات آمازون می توان به جگوار آناکوندا کروکودیل کیمن سیاه مارماهی برقی قورباغه دارت سمی و مورچه بولت اشاره کرد.

مساحت جنگل آمازون چقدر است؟

مساحت جنگل آمازون بسته به نحوه محاسبه بین ۵.۵ تا ۸.۲ میلیون کیلومتر مربع تخمین زده می شود.

جنگل آمازون چند درصد از اکسیژن کره زمین را تولید می کند؟

جنگل آمازون حدود ۲۰ درصد از اکسیژن جو زمین را تولید می کند و به همین دلیل به «ریه های کره زمین» معروف است.

رودخانه آمازون از کجا سرچشمه می گیرد؟

رودخانه آمازون از رشته کوه های آند در کشور پرو سرچشمه می گیرد.

رودخانه آمازون به کجا می ریزد؟

رودخانه آمازون پس از طی مسیری طولانی در آمریکای جنوبی به اقیانوس اطلس می ریزد.

لقب جنگل آمازون چیست؟

لقب جنگل آمازون به دلیل نقش حیاتی آن در تولید اکسیژن و جذب کربن «ریه های کره زمین» است.

عجایب جنگل آمازون کجاست و چیست؟

عجایب آمازون در سراسر جنگل پراکنده هستند و شامل پدیده هایی مانند رودخانه جوشان نیلوفر آبی غول پیکر نخل های راه رونده و تنوع زیستی بی نظیر می شوند.

چه تهدیداتی علیه آمازون وجود دارد؟

تهدیدات اصلی شامل جنگل زدایی برای کشاورزی و دامداری تغییرات اقلیمی آتش سوزی ها استخراج غیرقانونی معادن و پروژه های زیرساختی مانند جاده و سد هستند.