«بحران بازیگر» در راه است

آفتاب نیوز :

حسن جودکی که این روز ها نمایش «ژیلت» را در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه می برد، با ارایه توضیحاتی درباره این اثر نمایشی، نسبت به اقتصاد ضعیف تیاتر و بحران بازیگری در این حوزه هشدار داد.

او که بیشتر در حوزه تهیه کنندگی و مدیریت تولید تیاتر فعالیت دارد، درباره حضورش در عرصه کارگردانی توضیح داد: دغدغه اصلی ام، تهیه و تولید تیاتر و حتی تصویر است. کارگردانی برایم یک کار دلی است. مانند یک تابلوی نقاشی که می توان سالی یک بار بومی گذاشت و رنگی پاشید و اثری خلق کرد. درواقع در کارگردانی، بحث خلق کردن برایم جذابیت دارد که پیش از این به دلیل حضورم در تیاترشهر، این کار سخت تر بود و معمولا با فاصله چند سال، کار می کردم. البته در این سال ها در فضا های گوناگون کارگردانی کرده ام؛ از جشنواره دانشجویی تا اجرای نمایش کافه ای و اجرا در سالن های مختلف تیاتری.

جودکی که از سال ها پیش دغدغه اجرای نمایش «ژیلت» را داشته، اضافه کرد: به دلیل مطالعاتی که درباره وضعیت نویسندگان در دوران استالین داشتم، برایم خیلی جذاب بود که نمایشی در این باره اجرا کنم. این ایده را با عباس عبدالله زاده در میان گذاشتم، و او سال 92 این نمایشنامه را نوشت و البته میان نگارش متن و اجرای کار، 10 سالی فاصله افتاد. از 2 سال پیش پیگیر اجرای آن بودیم و در نهایت، تماشاخانه ایرانشهر، این زمان را در اختیار داشت و به اجرای ما اختصاص داد.

این کارگردان یادآوری کرد: فضای نمایش من یک کمدی تلخ است؛ اتفاقاتی که نویسندگان در دوره استالین تجربه کرده اند. البته ظاهرا این روز ها مردم خیلی دنبال کار های تلخ نیستند و از تیاتر انتظار سرگرم کنندگی هم دارند. یعنی قرار نیست تیاتر فقط رسانه ای برای تولید اندیشه و فرهنگ باشد. به نظر می رسد یک اثر نمایشی باید بینابین باشد یعنی هم به تولید بپردازد و هم از جنبه سرگرم کنندگی برخوردار باشد.

او اجرای این نمایش را کار دشوار خواند و در این باره توضیح داد: نمایش ما از نقطه ای آغاز می شود و کارکتر ها طی آن به دگرگونی می رسند. این تغییر، برای بازیگر خیلی انرژی گیر است. بازیگران نمایش ما 70 دقیقه بدون وقفه روی صحنه حضور دارند. از سوی دیگر دکور ما کاربردی است و در طول اجرا مدام جمع تر می شود و حالا بازیگران باید در فضایی که هر لحظه محدودتر می شود، بازی کنند و این نیز دشواری دیگری برای آنان به همراه دارد.

جودکی که سال هاست در زمینه تهیه و تولید تیاتر فعالیت می کند، انتخاب بازیگر را یکی از چالش های مهم گروه های نمایشی دانست و افزود: در 5، 6 سال گذشته با گسترش شبکه نمایش خانگی، اتفاقی در زمینه بازیگری رخ داده است. زمانی، دوستان بازیگر دل شان برای تیاتر می تپید و برای آن خیلی انرژی می گذاشتند. خوشحالم طی این سال ها، بچه های تیاتر به شبکه نمایش خانگی وصل شده اند و بعد از مدت ها و گاه بعد از 20 سال کار و تلاش در تیاتر به دستمزد های شایسته خود نزدیک شده اند، ولی این موضوع همان اندازه که خوشحال کننده است، برای تیاتر آسیب زاست.

او ادامه داد: برای نمایش هایم با چند بازیگر صحبت کردم که دل شان برای تیاتر تنگ شده بود و دوست داشتند به صحنه بازگردند، ولی اقتصاد تیاتر، اجازه چنین کاری به آن ها نمی داد چراکه دستمزد تیاتر، یک دهم دستمزد تصویر است؛ بنابراین در یکی دو سال آینده با بحران جدی در زمینه بازیگری تیاتر رو به رو خواهیم شد، چون نسل جدید بازیگرانِ تیاتر مانند نسل های گذشته، دل شان برای این هنر نمی تپد و از آغاز به دنبال حضور در تصویر هستند و به اقتصاد و آینده شان فکر می کنند.

جودکی که نمایش خود را با بازی امیرکاوه آهنین جان و شهروز دل افکار اجرا می کند، با تقدیر از این دو بازیگر افزود: دوستان بازیگرم در این نمایش مشغول بازی در سریال هستند و گاهی از 5 صبح تا 7 شب در اطراف تهران آفیش می شوند و بعد از آن برای بازی در نمایش ما، انرژی فراوانی می گذارند که جای تقدیر دارد، اما نسل جدید، رویکردشان متفاوت است.

این تهیه کننده تیاتر هشدار داد: اگر تیاتر به فکر اقتصاد خود نباشد، در یک دو سال آینده وضعیت دشواری از نظر حضور بازیگران خواهد داشت. در حال حاضر اگر سالن اجرای یک اثر نمایشی در تمام 30 شب اجرای آن پر شود، باز هم کفاف هزینه های ساخت این اثر را نمی دهد. به همین دلیل همه جای دنیا، دولت و شهرداری ها از تیاتر حمایت می کنند، چون بدون این حمایت ها، نمی تواند به حیات خود ادامه بدهد.

جودکی با اشاره به تعداد محدود اجرای اثار نمایشی در ایران اضافه کرد: یکی از راه های نجات اقتصاد تیاتر، تعداد بالای اجراهاست. یک نمایش با 25، 30 اجرا نمی تواند درآمد قابل توجهی به دست بیاورد. به همین دلیل در کشور های پیشرفته، گاه یک اثر نمایشی حتی چندین دهه روی صحنه می ماند. این ثبات، می تواند تیاتر را سرپا نگه دارد. در حال حاضر به دلیل وضعیت اقتصادی نامطلوب تیاتر، کسی حاضر نیست در این حوزه سرمایه گذاری کند.

او در پایان درباره وضعیت تبلیغات نمایش خود گفت: ما از تمام اهرم های تبلیغاتی و اطلاع رسانی، از فضای مجازی تا تبلیغات کاغذی و … استفاده می کنیم، ولی یکی از مهم ترین ابزار های تبلیغی برای تیاتر، بیلبورد های شهری است که عموم تماشاگران را از اجرای یک نمایش باخبر می کند. با این همه اقتصاد تیاتر، اجازه بهره مندی از این امکان را نمی دهد. از سوی دیگر نگاه شهرداری و سازمان زیباسازی هم تجاری است و گرنه می شد در کلان شهری مانند تهران در کنار این همه بیلبورد برای کالا های گوناگون، 20 بیلبورد هم برای تیاتر در نظر گرفت.

نمایش «ژیلت» هر شب ساعت 20 و سی و به مدت 65 دقیقه در تالار استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه می رود.